داشتن موهای پرپشت و سالم نقشی اساسی روی اعتماد به نفس و ظاهر افراد دارد، اما متاسفانه همه‌ی ما این واقعیت را می‌دانیم که تراکم مو با افزایش سن، هورمون‌ها و عواملی دیگر کمتر می‌شود. از همین رو ممکن است با ریزش مو مواجه شوید که می‌تواند ناراحت کننده باشد. خوشبختانه امروزه با پیشرفت روزافزون علم راه‌های بسیار زیادی وجود دارد که می‌توانید از ریزش موهای خود جلوگیری کنید یا ریزش را به حداقل برسانید. بهترین راه برای کند کردن یا متوقف کردن ریزش مو، رسیدن به علت زمینه‌ای آن است مثل زایمان، جراحی یا یک عامل استرس‌زا. در این مطلب به چندین نکته برای جلوگیری از ریزش مو، به حداقل رساندن آن و بررسی برخی از سوالات متداول خواهیم پرداخت.
علت ریزش مو
موهای سر یک چرخه‌ای از زندگی را طی می‌کنند که شامل رشد، استراحت و ریزش می‌شود. ریزش حدود ۱۰۰ تار مو در روز برای افراد کاملا طبیعی است. اگر میزان این ریزش بیشتر شد و تارهای موهایتان نازک‌تر از همیشه شدند بهتر است به فکر علت و درمان باشید. برخی از ریزش‌ها موقتی هستند و ممکن است به خاطر تغییرات در رژیم غذایی یا تغییر سبک زندگی و برخی دیگر نیز می‌توانند ارثی باشند. حدود ۵۰ درصد مردان و ۱۵ درصد از بانوان به دلیل شرایط ارثی مانند آلوپسی آندروژنیک (طاسی با الگوی مردانه و زنانه) ریزش مو را تجربه می‌کنند.
سایر دلایل ریزش مو عبارتند از:
شرایط پزشکی: آلوپسی آره آتا، عفونت پوست سر، یا تریکوتیلومانیا (اختلال در کشیدن مو)
تغییرات هورمونی: بارداری، زایمان، یائسگی یا مشکلات تیروئید
داروها یا مکمل ها: داروهای مصرفی برای بیماری سرطان، فشار خون بالا، افسردگی یا آرتریت
پرتودرمانی: بیماری سرطان
شیمی درمانی: بیماری سرطان
استرس: جسمی یا عاطفی
کشیدن مو: مدل موی دم اسبی
استرس و ریزش مو
شاید برایتان سوال شده باشد که آیا استرس می‌تواند زمینه ساز ریزش مو شود؟ باید گفت علاوه بر مواردی که پیش‌تر ذکر کرده‌ایم استرس و دلهره یکی از بزرگ‌ترین و شایع‌ترین دلایل ریزش مو در مردان و بانوان به حساب می‌آیند. استرس روانی می‌تواند از راه‌های مختلفی به ریزش مو کمک و آن را تقویت کند. استرس سبب بیماری‌های مختلف عصبی هم می‌شود که در بعضی از آن‌ها ریزش موها بسیار زیاد است.
آلوپسی آره آتا: این بیماری خودایمنی زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. آلوپسی آره آتا، باعث ریزش موی بسیار شدیدی در پوست سر می‌شود. در یک نوع شدیدتر، بیماری آلوپسی یونیورسالیس، ریزش مو در کل بدن را هم در پی خواهد داشت.
تلوژن افلوویوم: در این وضعیت تعداد فولیکول‌های مو که به طور فعال و طبیعی مو در حال رشد هستند تغییر پیدا می‌کنند.
سیگار و تأثیر آن روی ریزش مو
به طور گسترده همه‌ی ما می‌دانیم که سیگار کشیدن باعث مشکلات جدی در سلامت افراد می‌شود. ریزش مو و نازکی تارهای موی سر یکی دیگر از ضررهای سیگار کشیدن است. سیگار به فولیکول مو آسیب‌های جدی و جبران ناپذیر وارد می‌کند و جریان خون را در پوست سر کاهش می‌دهد. یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ نشان داد که از هر ۵۰۰ فرد سیگاری، ۴۲۵ نفر درجاتی از ریزش مو داشته‌اند. پزشکان تایید کرده‌اند که نیکوتین و سایر مواد شیمیایی می‌توانند ریزش مو را تسریع کنند.
سیگار علاوه بر مورد ذکر شده، تولید رادیکال‌های آزاد را نیز افزایش می‌دهد. این مولکول‌ها با دیگر مولکول‌ها واکنش می‌دهند و می‌توانند به DNA سلولی آسیب جدی برسانند که به عنوان بیماری استرس اکسیداتیو هم شناخته می‌شود. یک بررسی در سال ۲۰۱۸ نشان داد که سلول‌های فولیکول‌های موی سر به شدت به استرس اکسیداتیو حساس هستند. در نتیجه نمی‌توان سیگار کشیدن را در ریزش موی سر بی‌تأثیر دانست.
راهکارهای درمانی
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کرده‌ایم، ریزش حدودا ۱۰۰ تار مو در روز به دلیل چرخه‌ی رشد، کاملا طبیعی است. اما اگر موهای بیشتری از دست می‌دهید، با پزشک خود صحبت کنید تا هر گونه بیماری احتمالی زمینه‌ای را تشخیص دهد. درمان‌های موثری برای انواع ریزش مو در دسترس است و جای نگرانی نیست. از آنجایی که خانم‌ها موهای بلندتری دارند، لازم است نکات بیشتری را برای مراقبت از موهای خود رعایت کنند؛ در این بخش راه‌هایی توصیه شده است که با کمک آن‌ها می‌توانید علاوه بر جلوگیری از کم پشت شدن موها، مانع ریزش آن‌ها هم بشوید.
رژیم غذایی
۱. رژیم غذایی مدیترانه‌ای
یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد که رژیم غذایی حاوی سبزیجات خام و گیاهان تازه، مانند رژیم مدیترانه‌ای، ممکن است خطر آلوپسی آندروژنیک (طاسی با الگوی زنانه یا طاسی با الگوی مردانه) را کاهش دهد یا شروع آن را آهسته کند. بهترین نتایج زمانی مشاهده شد که شرکت کنندگان مقادیر زیادی از این غذاها، مانند جعفری، ریحان و سبزیجات سالاد را بیش از ۳ روز در هفته مصرف کردند و نتیجه فوق‌العاده و باورنکردنی بود؛ ریزش موها به حداقل رسید.
۲. پروتئین
فولیکول‌های مو بیشتر از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده‌اند و از همین رو غذاهای سرشار از پروتئین و اسیدهای چرب مفید برای رشد موهای سر ضروری هستند. مصرف غذاهای پروتئین‌دار می‌تواند به شما در داشتن موهایی سالم و درخشان‌تر کمک زیادی کند. محققان می‌گویند که داشتن یک رژیم غذایی غنی از پروتئین می‌تواند تا حد بسیار زیادی به جلوگیری از ریزش مو نیز کمک کند. غذاهای داری پروتئین غنی عبارت‌اند از:
- تخم مرغ
- اسفناج
- آجیل
- لوبیا و نخود
- دانه‌ها
- ماهی سالمون
- لبنیات کم چرب
- جوجه
- بوقلمون
۳. ویتامین A
ویتامین A تا حد زیادی از رتینوئیدها تشکیل شده است که رشد موی سالم را تقویت می‌کند و بر چرخه‌ی حیات مو تأثیر می‌گذارد. البته به این نکته توجه داشته باشید که ویتامین A حتما باید به میزان خاصی مصرف شود؛ به این معنی که مقدار زیاد یا خیلی کم آن می‌تواند به موهای شما آسیب برساند. بنابراین، بشقاب خود را با مقدار مناسبی از غذاهای غنی از ویتامین A، مانند سیب‌زمینی شیرین، فلفل شیرین، هویچ و اسفناج پر کنید.
۴. مولتی ویتامین
تغذیه‌ی نامناسب مساوی است با افزایش ریزش مو. برای اینکه رشد موهای شما روند طبیعی خود را طی کند، نیاز است تا مواد غذایی متنوعی مصرف کنید تا از همه‌ی ویتامین‌ها و مواد معدنی به بدنتان برسد. اگر مصرف غذاهای ناسالم در رژیم شما وجود دارد و یا سوء تغذیه دارید، اصلا بعید نیست که به دلیل کمبود مواد مغذی و ویتامین‌ها، دچار ریزش مو شوید.
همه‌ی ویتامین‌ها و ترکیبات مغذی باید برای سلامت بدن تامین شوند تا رشد موها نیز به بهترین شکل صورت گیرد. بنابراین بهتر است از قرص‌های مولتی ویتامین مثل زینک استفاده کنید. البته زینک باید حتما با دستور پزشک مصرف شود چون اگر طریقه و دوز مصرف آن را ندانید، ممکن است ریزش مو به شکل بدتر و شدیدتری بازگردد. ترکیبات اصلی مولتی ویتامین‌ها معمولا عبارتند از: ویتامین های A، B، C و D، آهن، سلنیوم و روی. می‌توانید مولتی ویتامین‌های روزانه را در داروخانه‌ها پیدا کنید یا از پزشک خود بخواهید تا برایتان تجویز کند.
۵. ویتامین D
تحقیقات نشان داده افرادی که دچار کچلی یا طاسی هستند دارای میزان بسیار پایین ویتامین D نسبت به افرادی هستند که موهای پرپشت و درخشان دارند. بنابراین توصیه می‌شود بیشتر در معرض آفتاب قرار بگیرید یا قرص‌های حاوی ویتامین D را با توصیه‌ی پزشک مصرف کنید.
۶. بیوتین
بیوتین ویتامین H یا B7 در سنتز اسیدهای چرب در بدن نقشی اساسی دارد. این فرآیند برای چرخه‌ی حیات طبیعی مو ضروری است و در صورت کمبود آن، ممکن است دچار ریزش مو شوید.
۷. جینسینگ
جینسینگ حاوی مواد شیمیایی گیاهی خاصی است که می‌تواند باعث رشد مو شود.
مراقبت از مو
۱. شست‌وشوی منظم
شستن روزانه موها می‌تواند با حفظ سلامت و تمیزی پوست سر از ریزش مو محافظت کند. اگر موها را مرتبا نشویید، چربی‌های پوست سر افزایش پیدا کرده و موها را سنگین و آلوده می‌کنند. این آلودگی و سنگینی چربی روی پوست سر به ریشه‌ی مو آسیب می‌زند و در نهایت به علت خارش و آلودگی موها، ریزش آن‌ها دوچندان می‌شود.
۲. روغن نارگیل
بر اساس بررسی‌های انجام شده در سال ۲۰۱۸، محققان بر این باورند که روغن نارگیل می‌تواند به جلوگیری از آسیب مو در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی ماورا بنفش (UV) کمک کند. اسید لوریک موجود در روغن نارگیل به اتصال پروتئین‌های مورد نیاز به مو کمک کرده و از شکستگی در ریشه و تار مو جلوگیری می‌کند. ماساژ دادن روغن نارگیل روی پوست سر نیز جریان خون را بهتر کرده و به رشد مجدد آن‌ها کمک می‌کند.
۳. روغن زیتون
روغن زیتون را می توان برای حالت دهی عمیق مو استفاده و از خشکی و شکستگی ساقه‌ی آن محافظت کرد. روغن زیتون همچنین یک عنصر اصلی در رژیم غذایی مدیترانه ای است که قادر است به کاهش ریزش موی ژنتیکی هم کمک کند. یکی دیگر از فوائد روغن زیتون برای موها، افزایش رشد و ضخیم کردن آن‌هاست. روغن زیتون حاوی مقادیر زیادی از آنتی‌اکسیدان است که باعث تقویت فولیکول‌های مو می‌شود و رشد موها را تسریع می‌کند. چند قطره از روغن زیتون را مستقیماً روی پوست سرتان بریزید و با دست‌ها خوب آن را روی کف سر بمالید و بگذارید ۳۰ دقیقه بماند، سپس آن را بشویید.
۴. حالت‌دهی ملایم
از مدل موهایی که در آن مجبور هستید تارهای مو را به شدت بکشید مثل مدل موی دمب اسبی و بافت موی آفریقایی بپرهیزید. اگر از حالت دهنده‌های حرارتی، مانند اتوهای فر یا صاف‌کننده استفاده می‌کنید، تا جایی که امکان دارد قبل از استفاده، از روغن آرگان یا اسپری‌های دو فاز استفاده کنید و موهایتان را محکم نکشید.
۵. استفاده نکردن از مواد شیمیایی
استفاده از مواد شیمیایی مانند رنگ موهای بی کیفیت و ارزان‌قیمت، ممکن است به مو و پوست سرتان آسیب جدی برساند. بنابراین استفاده از آن‌ها را متوقف کرده یا به حداقل برسانید.
