تریکوتیلومانیا که به آن اختلال کشیدن مو نیز گفته می شود، یک اختلال روانی است که فرد مبتلا تمایل مکرر و غیرقابل کنترلی برای کندن مو از پوست سر، ابروها یا سایر نواحی بدن دارد. در صورت عدم توقف موجب ایجاد تکه های طاسی در سر می شود. در نهایت این اختلال باعث ناراحتی قابل توجهی می شود و می تواند در عملکرد اجتماعی یا کاری شخص مبتلا اختلال ایجاد کند.
افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا ممکن است تمام تلاش خود را برای پنهان کردن ریزش مو انجام دهند. اما به جای پنهان کردن آن، بهترین راه، کنترل و درمان می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره علل، علائم و عوارض ناشی از وسواس کندن مو ادامه مطلب را بخوانید.
اختلال کشیدن مو یا تریکوتیلومانیا چیست؟
یک اختلال روانی است که فرد مبتلا به دلایل مختلفی از جمله: ژنتیک، استرس و… تمایل مکرر و غیرقابل کنترلی برای کندن مو از پوست سر، ابروها یا نواحی مختلف بدن دارد. همچنین، در برخی افراد این اختلال با خوردن مو های کنده شده همراه است.
علائم ابتلا به اختلال کشیدن مو
تریکوتیلومانیا ممکن است برای برخی افراد خفیف و به طور کلی قابل کنترل باشد. اما، برای برخی افراد این اختلال بسیار شدید است. اکثر افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا، به صورت پنهانی موهای خود را می کشند و به طور کلی سعی می کنند این اختلال را از دیگران پنهان کنند.
علائم و نشانه های تریکوتیلومانیا اغلب عبارت اند از:
- کندن مکرر موها: کندن مو معمولاً از پوست سر، ابروها یا مژه‌ها انجام می شود. اما، گاهی اوقات ممکن است مو های سایر قسمت های بدن نیز کشیده شود.
- افزایش استرس: زمانی که سعی می کنید در مقابل کشیدن مقاومت کنید دچار استرس زیادی خواهید شد.
- احساس لذت یا آرامش بعد از کشیدن مو
- ریزش شدید مو و ایجاد طاسی: قسمت های زیادی از موهای سر و یا سایر قسمت ها دچار کچلی یا طاسی می شود.
- بلعیدن و بازی با مو ها: گاز گرفتن، جویدن یا خوردن موهای کنده شده، بازی با موهای کنده شده یا مالیدن آن روی لب یا صورت.
- جویدن ناخن، پوست لب و سایر قسمت های بدن: بسیاری از افرادی که تریکوتیلومانیا دارند، اقدام به جویدن ناخن، پوست لب و سایر قسمت های بدن می کنند. همچنین، گاهی اوقات ممکن است به کشیدن موهای حیوانات خانگی یا عروسک ها یا از موادی مانند: لباس یا پتو اقدام کنند.
علل ابتلا به وسواس کندن مو چیست؟
علت دقیق ابتلا به تریکوتیلومانیا نامشخص است. اما مانند بسیاری از اختلالات پیچیده، اختلال کندن مو احتمالاً ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی مانند استرس است. در این جا به توضیح مختصری درباره چند علت آن می پردازیم که شامل:
- به دلیل بروز استرس یا ناراحتی: برخی افراد در اثر قرار گرفتن در معرض احساسات منفی یا ناراحت کننده مانند: استرس، اضطراب، تنش، کسالت، تنهایی، خستگی یا ناامیدی دچار وسواس کندن مو می شوند. اغلب در حین کندن مو احساس رضایت بخش دارند و احساس می کنند تا حدی استرس آن ها کاهش یافته است. در نتیجه برای حفظ این احساس مثبت به کشیدن موهای خود ادامه می دهند.
- طبق عادت دچار وسواس کندن مو می شوند: برخی از افراد بدون این که متوجه شوند این کار را انجام می دهند و طبق عادت دچار وسواس کندن مو می شوند. به عنوان مثال: ممکن است زمانی که در حال مطالعه یا تماشای تلویزیون هستند و حوصله شان سر رفته دچار این عارضه شوند.
- به دلیل موقعیت و خلق و خو: افراد ممکن است بسته به موقعیت و خلق و خو، مبتلا به اختلال کندن مو شوند و این کار را به صورت متمرکز و خودکار انجام دهند. برخی از موقعیت ها که ممکن است باعث کشیدن مو شود، مانند: قرار دادن سر بر روی دست یا برس زدن موها.
عوامل خطر ابتلا به تریکوتیلومانیا
این عوامل خطر ابتلا به تریکوتیلومانیا را افزایش می دهند:
- سابقه خانوادگی: افرادی که یکی از بستگان نزدیک آن ها به این اختلال مبتلا باشند، احتمال بیشتری برای ابتلا وجود دارد. بنابراین، ممکن است ژنتیک در ایجاد تریکوتیلومانیا نیز نقش داشته باشد .
- سن: تریکوتیلومانیا معمولاً درست قبل یا در اوایل نوجوانی، اغلب در سنین 10 تا 13 سالگی رخ می دهد و اغلب یک مشکل مادام العمر است. نوزادان نیز ممکن است مستعد کشیدن مو باشند. اما این معمولاً خفیف است و بدون درمان خود به خود از بین می رود.
- داشتن سابقه پزشکی: افرادی که تریکوتیلومانیا دارند ممکن است به اختلالات دیگری مانند: افسردگی، اضطراب یا اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) نیز مبتلا باشند.
- عوامل محیطی: در برخی افراد موقعیت ها یا رویدادهای استرس زای شدید، ممکن است باعث ایجاد تریکوتیلومانیا شود.
عوارض ناشی از ابتلا به اختلال کشیدن مو
اگرچه ممکن است خیلی جدی به نظر نرسد. اما، اختلال کشیدن مو می تواند تأثیر منفی زیادی بر زندگی شما داشته باشد. عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کاهش اعتماد به نفس: بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا احساس شرم، تحقیر و خجالت دارند. آن ها ممکن است به دلیل شرایط خود اعتماد به نفس پایین، افسردگی، اضطراب و مصرف الکل یا مواد مخدر خیابانی را تجربه کنند. بنابراین، افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا ممکن است، کلاه گیس بپوشند یا از اکستنشن مو استفاده کنند.
همچنین، موهای خود را به گونه ای حالت می دهند تا نقاط طاسی را پنهان کنند. در نهایت، ممکن است برخی افراد مجبور به اجتناب از فعالیت های اجتماعی و فرصت های شغلی شوند. همچنین، از ترس این که وضعیت آن ها کشف شود، ممکن است از صمیمی شدن با اطرافیان خود اجتناب کنند. - آسیب به دستگاه گوارش: برخی افراد پس از کندن مو های خود اقدام به خوردن آن ها می کنند و این در دراز مدت منجر به ایجاد یک گلوله موی بزرگ در دستگاه گوارش شما می شود. در نتیجه، پس از گذشت چند سال گلوله مو می تواند باعث کاهش وزن، استفراغ، انسداد روده و حتی مرگ شود.
- آسیب به پوست و مو: کشیدن مداوم مو می تواند باعث ایجاد اسکار و آسیب های دیگر از جمله: عفونت پوست سر یا ناحیه خاصی که مو در آن کشیده می شود، شود و می تواند برای همیشه بر رشد و سلامت مو تأثیر بگذارد.
تریکوتیلومانیا یک اختلال طولانی مدت (مزمن) است. در صورت عدم درمان، علائم می توانند در طول زمان از نظر شدت متفاوت باشند. به عنوان مثال: تغییرات هورمونی قاعدگی می تواند علائم را در زنان بدتر کند. برخی از افراد، اگر درمان نشوند ممکن است علائم، هفته ها، ماه ها یا سال ها در یک زمان ظاهر شوند.
نحوه تشخیص ابتلا
راه های تشخیص وسواس کندن مو توسط پزشک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بررسی میزان ریزش موی شما
- پرسیدن سوالات مربوط به ریزش مو
- از بین بردن سایر علل احتمالی کشیدن مو یا ریزش مو از طریق آزمایشی که پزشک تعیین می کند
- شناسایی مشکلات جسمی یا روانی که ممکن است با کشیدن مو همراه باشد
- استفاده از معیارهای تشخیصی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)
راه های درمان اختلال کشیدن مو (تریکوتیلومانیا)
تحقیقات در مورد درمان قطعی تریکوتیلومانیا محدود است. با این حال، برخی از گزینه های درمانی به بسیاری از افراد کمک کرده است تا کشیدن موهای خود را کاهش دهند یا به طور کامل متوقف کنند. انواع درمانی که ممکن است برای تریکوتیلومانیا مفید باشد. عبارتند از:
روان درمانی
در این جا به توضیح مختصری درباره نحوه درمان سایر اختلالات سلامت روان می پردازیم که شامل:
رفتار درمانی: اولین درمان برای تریکوتیلومانیا تغییر عادات است. در این نوع درمان شما یاد می گیرید چگونه موقعیت های استرس زا را تشخیص دهید (احتمالاً در شرایط استرس زا، بیشتر موهای خود را می کشید) و چگونه می توانید رفتارهای دیگر را جایگزین آن کنید.
به عنوان مثال: به شما آموزش داده می شود تا در صورت بروز استرس، مشت های خود را ببندید یا دست خود را از موهای خود به سمت گوش خود هدایت کنید تا از کندن مو جلوگیری شود. در برخی موارد ممکن است همراه با آموزش تغییر عادات از سایر روش های درمانی (مصرف دارو های ضد افسردگی) نیز استفاده شود.
درمان شناختی: این درمان می تواند به شما کمک کند تا باورهای تحریف شده ای که ممکن است در رابطه با کشیدن مو داشته باشید را شناسایی و بررسی کنید. اغلب اوقات اختلالات سلامت روان با تریکوتیلومانیا مرتبط هستند. بنابراین، درمان سایر اختلالات سلامت روان مانند: افسردگی، اضطراب یا سوء مصرف مواد می توانند بخش مهمی از درمان باشند.
مصرف داروها
اگرچه هیچ دارویی توسط سازمان غذا و دارو به طور خاص برای درمان تریکوتیلومانیا تایید نشده است. اما، از آنجایی که یکی از دلایل ابتلا به این اختلال، استرس می باشد، بنابراین، استفاده از برخی داروهای ضد استرس ممکن است به کنترل برخی علائم کمک کند. به عنوان مثال: پزشک ممکن است یک داروی ضد افسردگی مانند کلومیپرامین (Anafranil) را توصیه کند.
داروهای دیگری که ممکن است مفید باشند عبارتند از:
- N-acetylcysteine (as-uh-tul-SIS-tee-een) ، اسید آمینه ای که بر انتقال دهنده های عصبی مربوط به خلق و خو تأثیر می گذارد.
- اولانزاپین (Zyprexa) ، یک داروی ضد روان پریشی غیر معمول.
با پزشک خود در مورد هر دارویی که پیشنهاد می کند صحبت کنید. همیشه باید عوارض و فواید احتمالی دارو ها در نظر گرفته شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نمی توانید از کشیدن موهای خود دست بردارید و مشاهده می کنید که در حال کچل شدن یا طاسی شده اید، با پزشک صحبت کنید. تریکوتیلومانیا فقط یک عادت بد نیست، بلکه یک اختلال سلامت روان است و بعید است بدون درمان بهبود یابد.
کمک گرفتن اولین قدم برای درمان تریکوتیلومانیا است. در ابتدا لازم است به پزشک مراقبت های اولیه یا متخصص پوست مراجعه کنید. در صورت لزوم پزشک شما را به یک متخصص سلامت روان ارجاع می دهد.
همچنین، می توانید از پزشک سوالاتی مانند موارد زیر را بپرسید:
- چه چیزی ممکن است باعث ایجاد این اختلال در من شده باشد؟
- چگونه این وضعیت را تشخیص می دهید؟
- آیا این مشکل خود به خود از بین می رود؟ آیا کاری وجود دارد که به تنهایی برای بهبود علائمم انجام دهم؟
- چه درمان هایی را توصیه می کنید؟
- اگر تصمیم به مصرف دارو داشته باشم، چه مدت طول می کشد تا علائمم بهبود یابد؟
- عوارض جانبی داروهایی که توصیه می کنید، چیست؟
- اگر برنامه درمانی شما را دنبال کنم، واقعاً چقدر می توان انتظار بهبود داشت؟
سخن آخر
قبل از قرار ملاقات فهرستی از تمام موارد زیر تهیه کنید:
- از آنجا که تریکوتیلومانیا می تواند علائم جسمی و روانی ایجاد کند، یادداشت تمام علائمی که تجربه می کنید، الزامی است. حتی اگر به نظر شما با اختلال کشیدن مو بی ارتباط باشند.
بنابراین، توجه داشته باشید که چه چیزی باعث کشیدن موهای شما می شود، چگونه سعی کرده اید با مشکل مقابله کنید و عواملی که باعث بهتر یا بدتر شدن آن شده اند را یادداشت کنید. - اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله: استرس عمده یا تغییرات اخیر زندگی خود را یادداشت کنید.
- تمام داروها، ویتامین ها، گیاهان دارویی یا سایر مکمل هایی که مصرف می کنید، از جمله دوزها و مدت زمانی که آن ها را مصرف کرده اید، را یادداشت کنید.
