وضعیت رنگ و شکل ناخن میتواند ناگفته های زیادی در مورد سلامت کلی بدن و وضعیت کارکرد اندام‌های درونی‌تان را به شما بازگو کند. وقتی رنگ ناخن تغییر می‌کند میتواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد و عوامل درونی یا محیطی در ایجاد این عامل دخیل باشند. ناخن‌های دست و پا به طور معمول به رنگ صورتی کمرنگ هستند و هرگونه تغییر رنگ در آنها امری غیر عادی محسوب می‌شود و باید به دنبال علت آن باشید.
علت زردی ناخن
تغییر رنگ ناخن و متمایل شدن آن به طیف زرد معمولا نشان از درگیری عفونت و قارچ ناخن دارد. گاهی هم ممکن است نشان از یک بیماری جدی‌تر مرتبط با ارگان‌های درونی بدن شما داشته باشد و پیش آگهی از بیماریهای مزمن ریوی، بدخیمی‌های داخلی، انسداد صفراوی و حتی آرتریت روماتوئید بدهد. اما گاهی مشکل شما صرفا یک آلرژی است با مراجعه به پزشک به راحتی می‌توانید مشکل خود را حل کنید.
اگر ناخن‌های شما در اثر عوامل محیطی و یا استفاده از محصولات بی‌کیفیت دیزاین ناخن مثل لاک، استفاده از مواد رنگزا و … دچار زردی موقت و سطحی شده باشند، ناخن جدید در حال رشد باید ظاهری سالم و شفاف داشته باشند. اما چنانچه ناخن در حال رشد هم ظاهری ناسالم دارد باید به دنبال علل دیگری برای ظهور این علائم باشید.
به طور کلی علل زرد شدن ناخن به دو دسته درگیر با بیماری و دسته عوامل محیطی تقسیم می‌شود.
زرد شدن ناخن بر اثر عوامل محیطی:
1- کاشت، ژلیش و لاک ناخن
استفاده از خدمات کاشت و ژلیش ناخن، به سبب ایجاد یک لایه ضخیم از مواد شیمیایی بر سطح ناخن طبیعی شما، میتواند سلامت و بهداشت ناخن را به خطر بیاندازد. ماندن طولانی مدت این مواد بر ناخن میتواند گاهی موجب تغییر رنگ و به ویژه زرد شدن ناخن‌هایتان شود.
استفاده طولانی مدت از لاک‌های تیره رنگ و بی‌کیفیت هم میتواند باعث تغییر رنگ ناخن‌های شما شود؛ همچنین استفاده مکرر و مداوم از لاک پاکن‌های شیمیایی، باعث خشکی، پوسته پوسته شدن و زرد شدن رنگ ناخن خواهد شد. به همین دلیل توصیه می‌شود از به کار بردن طولانی مدت و مکرر لاک و لاک پاکن بر سطح ناخن خود اجتناب کنید. برای رفع زردی ناخن ناشی از این موارد می‌توانید از روشهای خانگی رایج استفاده کنید.
نکته بسیار مهمی که درباره کاشت و ژلیش ناخن وجود دارد، امکان ابتلای ناخن به عفونت‌های قارچی و باکتریایی است و اگر اصول بهداشتی توسط ناخن کار شما رعایت نشود، ممکن است تا مدتها درگیر عواقب ناشی از این مساله باشید.
2- استفاده بیش از حد از شوینده‌های شیمیایی
از علل بسیار رایج زردی ناخن، خصوصا بین خانم‌ها، استفاده بیش از حد از مواد شوینده شیمیایی است که برای شستن ظروف، لباس و نظافت کلی منزل استفاده می‌کنند. برخورد طولانی مدت این مواد با پوست و ناخن دست شما باعث ضعیف شدن صدف ناخن و تغییر رنگ ناخن‌ها می‌شود. برای پیشگیری و درمان زردی حاصل شده از شوینده ها بهتر است حتما دستکش بپوشید. همچنین استفاده از انواع کرم های مخصوص دست و ناخن که خاصیت ترمیمی دارند و موجب تقویت ناخن می شوند نیز راه حل دیگری برای این مساله است.
البته اگر این زرد شدگی همراه با آسیب های دیگری باشد، با توجه به شرایط و وخامت اوضاع ممکن است لازم باشد به پزشک متخصص مراجعه و با استفاده از کرم و داروهای تجویزی مشکل خود را درمان کنید.
درمان خانگی برای رفع زردی موضعی ناخن:
- استفاده از لیمو ترش:
لیمو ترش با خاصیت اسیدی و سفید کنندگی خود، سطح ناخن شما را از هرگونه رنگ موضعی و سطحی پاک می‌کند. برای استفاده از لیمو ترش، یک لیموترش تازه را از وسط نصف کنید و کمی نمک روی آن بپاشید و مستقیما بر سطح ناخن زرد شده خود بمالید و 3 تا 5 دقیقه ماساژ دهید. این کار را روزی یکبار تا حصول نتیجه تکرار کنید.
راهکار دیگر سفید شدن ناخن توسط لیمو ترش، ماساژ ناخن‌ها با استفاده از پوست لیموترش است که بسیار ساده و کاربردی بوده و تکرار روزانه آن به راحتی زردی ناخن را ازبین می‌برد.
- استفاده از خمیر دندان
خمیردندان‌های حاوی سفید کننده نیز می‌توانند راهکار مناسبی برای رفع زردی ناخن‌ها باشند. این مدل خمیر دندان‌ها حاوی ذرات ریزی با خاصیت سایندگی و سفید کنندگی هستند که با کشیده شدن بر سطح ناخن به از بین رفتن لایه زرد رنگ سطح آنها کمک خواهند کرد. می توانید روزی یکبار تا دوبار بسته به شدت زردی ناخن خود به صورت روزانه از این راهکار استفاده کنید تا زردی ناخن شما به طور کلی از بین برود.
- استفاده از سرکه سیب
سرکه سیب به عنوان یک ماده سفید کننده طبیعی و خانگی کاربرد دارد و برای رفع زردی ناخن نیز می‌توانید از آن استفاده کنید. برای این کار یک فنجان سرکه سیب را با یک تا یک و نیم لیتر آب ولرم مخلوط کنید و دستان خود را برای 20 دقیقه درون آن قرار دهید. می‌توانید هفته‌ای سه بار از این راهکار بهره بگیرید تا ناخن‌ها به طور کلی سفید و تمیز شوند.
- استفاده از آب کلم برگ
کلم برگ حاوی مقدار زیادی کلسیم و مواد معدنی است که عصاره و آب آن میتواند باعث تقویت و رفع لکه و زردی ناخن شود. برای استفاده از این روش فوق‌العاده چند برگ از کلم را جدا کنید و در دو لیوان آب بجوشانید. بعد از 20 دقیقه برگ‌ها را در بیاورید و دستان خود را درون آب کلم ولرم قرار دهید و 15 تا 20 دقیقه صبر کنید. این کار را می‌توانید روزانه و تا رسیدن به نتیجه دلخواه تکرار کنید.
- استفاده از شیر
شیر سرشار از کلسیم و مواد معدنی است که برای سلامت ناخن بسیار مفید است و می‌توانید برای تقویت ناخن‌های خود از آن استفاده کنید. استفاده مستقیم شیر بر روی ناخن برای درمان پوسته پوسته شدن، زرد شدن ناخن، رفع نقطه‌های سفید و افزایش استحکام بافت ناخن کاربرد دارد. برای استفاده از شیر، یک تا دو فنجان شیر را بجوشانید و اجازه دهید ولرم شود، سپس ناخن‌های خود را درون آن قرار دهید و 15 تا 20 دقیقه صبر کنید؛ سپس دستانتان را بشویید. استفاده از این روش محدودیتی ندارد و به صورت روزانه می‌توانید از آن استفاده کنید.
نکته مهم برای درمان های خانگی زرد شدن ناخن
بعد از به کار بردن هر یک از روشهای خانگی برای تقویت و از بین بردن رنگ زرد ناخن خود، با استفاده از یک مرطوب کننده و آبرسان ویتامینه، پوست دست و پا و ناخن‌های خود را مرطوب کنید تا دچار خشکی نشوند.
عوامل درونی و بیماریهای زمینه ساز زردی ناخن
1- کمبود ویتامین و مواد معدنی
کمبود برخی ویتامین‌ها مثل ویتامین‌های D و E که نقش بسیار مهمی در تامین کلسیم و مواد معدنی مورد نیاز رشد و سلامت ناخن دارند میتواند موجب تغییر رنگ ناخن‌های دست و پای شما شوند. در صورت کمبود این مواد معدنی می‌توانید با مراجعه به پزشک و دریافت مکمل و مولتی ویتامین‌های لازم اقدام به درمان کنید. راهکار لازم و ضروری دیگر در رفع این مشکل، تغییر و اصلاح رژیم غذایی است که موجب پیشگیری از ابتلای دوباره شما به این عارضه می‌شود.
2- سندرم ناخن زرد
سندرم ناخن زرد یک بیماری سیستمیک بسیار نادر است که باعث تغییر رنگ ناخن‌ها و زرد شدن آنها، پوسته پوسته شدن لایه‌های ناخن و بلند شدن قسمت‌های انتهایی از بستر ناخن می‌شود و با علائم سیستمانیکی مانند تنگی نفس، مشکلات تنفسی و تورم لنفاوی پاها همراه است.
معمولا برای درمان تغییر رنگ ناخن‌ها در این بیماری به تجویز پزشک، ویتامین E به صورت خوراکی و پمادی تجویز می‌شود.
3- دیابت
افراد دیابتی اغلب با خشکی پوست به ویژه در ناحیه پا و سر انگشتان دست مواجه می‌شوند. در افراد درگیر با این بیماری ناخن‌ها می‌توانند ضخیم شوند، تغییر رنگ دهند و در اثر شکنندگی بسیار به راحتی خرد شوند. از این رو ناخن‌ها مستعد ابتلا به انواع عفونت‌های قارچی و باکتریایی خواهند شد که منجر به زرد شدن ناخن و تغییر شکل آنها می‌شوند.
بهترین درمان ممکن، مراقبت و پیشگیری از پیشروی بیشتر بیماری دیابت است که منجر به کاهش علائم می‌شود. استفاده مکرر از ضد قارچ‌ها در افراد درگیر با دیابت بسیار کمک کننده خواهد بود.
4- بیماریهای کبدی و صفراوی
بیماری‌هایی که منجر به درگیری کبد، پانکراس و صفرا می‌شوند به علت مسئولیت این اعضا در تولید رنگدانه زرد، می‌توانند باعث زرد شدن پوست و ناخن‌های شما شوند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به یرقان، هپاتیت کبدی و دیگر بیماریهای مرتبط اشاره کرد. برای درمان این بیماری‌ها لازم است فرد هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کند و تحت درمان فوری قرار بگیرد.
5- عفونت باکتریایی و قارچی
یکی دیگر از دلایل زرد شدن ناخن‌ها ممکن است به دلیل عفونت و یا قارچ ناخن باشد. به طور معمول این مورد به خصوص در انگشتان پا اتفاق می‌افتد. اما فقط از زرد شدن ناخن نمی‌توان نتیجه گرفت که شما دچار عفونت قارچی یا باکتریایی شده‌اید و باید دیگر علائم را نیز در نظر بگیرید. سایر علائم عفونت قارچی میتواند شامل پوسته پوسته شدن ناخن و پوست اطراف آن و بوی نامطبوع و ماندگاری آن باشد به صورتی که حتی با شستشو هم از بین نرود.
برای درمان عفونت قارچی در ابتدا لازم است این مورد را در نظر داشته باشید که راهکارهای درمانی خانگی بسیاری برای رفع این مشکل وجود دارد، اما این هشدار را جدی بگیرید و در صورتی که بین یک هفته تا ده روز درمان‌های خانگی موثر واقع نشدند، حتما به یک پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص نه تنها مشکل اصلی شما را تشخیص می‌دهد و نیازهای درمانی‌تان را بهتر می‌شناسد، بلکه نسخه‌های موثرتری با طول درمان بسیار کوتاه مدت برای بهبودی شما تجویز می‌کند.
درمان خانگی برای مبارزه با قارچ و عفونت ناخن
روغن پونه کوهی
روغن پونه کوهی دارای خواص آنتی باکتریال و ضد قارچی بسیار قوی و موثری است و برای درمان اینچنین بیماریهای پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. خصوصا اگر نمی‌دانید دقیقا دچار عفونت قارچی شده‌اید یا باکتریایی، بهترین راه درمان خانگی برای شما استفاده از روغن پونه کوهی است. برای حصول نتیجه هرچه زودتر، بهتر است مقداری از آن را با دیگر روغن های تقویتی مثل روغن جوجوبا، نارگیل، بادام و آرگان مخلوط کنید و روزانه دو تا سه بار به ناخن‌های آسیب دیده بمالید؛ در هر نوبت اجازه دهید حداقل 45 دقیقه روی ناخن‌هایتان بماند.
روغن درخت چای
درمان سریع و راحت دیگری که می‌توانید در خانه آن را امتحان کنید و تجربه نشان از تاثیرگذاری آن دارد، استفاده از روغن درخت چای است که یک ضد قارچ طبیعی با خاصیت آنتی اکسیدانت می‌باشد. برای استفاده، یک تا دو قطره روغن درخت چای را با روغن آرگان یا جوجوبا مخلوط کنید و روی ناخن تغییر رنگ داده بکشید و اجازه دهید حداقل نیم ساعت بماند.
جوش شیرین
محصولی رایج که از سال‌های دور به عنوان یک ضد قارچ خانگی کاربرد داشته جوش شیرین است. از آنجایی که قارچ‌ها فقط در محیط اسیدی قابلیت زنده ماندن، رشد و تکثیر را دارند، PH قلیایی جوش شیرین از رشد گونه‌های رایج قارچ ناخن جلوگیری می‌کند.
برای استفاده از جوش شیرین جهت درمان قارچ ناخن، یک ظرف را با آب ولرم پر کنید و با یک تا دو قاشق غذا خوری جوش شیرین، بسته به حجم آب، مخلوط کنید و ناخن دست یا پای خود را درون آب بگذارید و بخیسانید. تکرار روزانه این کار تا رسیدن به نتیجه مورد نظر توصیه می‌شود.
نکاتی برای جلوگیری از عفونت باکتریایی و قارچی روی ناخن
قطعا شما هم شنیده‌اید که همیشه بهترین راه درمان، پیشگیری است. یکسری اقدامات ساده و روزمره بهداشت و سلامت ناخن وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از چنین عفونت‌هایی این موارد را انجام دهید:
- ناخن‌های دست و پای خود را حتما کوتاه کنید و از بلند شدن بیش از حد آنها جلوگیری کنید تا محیطی مناسب برای رشد میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا فراهم نشود.
- برای هربار پوشیدن کفش، از یک جوراب تمیز استفاده کنید و در طول روز پاهای خود را آزاد بگذارید تا عفونت‌های قارچی در امان بمانند.
- از وسایل شخصی دیگران مثل سوهان و ناخن گیر استفاده نکنید و اجازه استفاده وسایل شخصی خود را نیز به دیگران ندهید. این ابزار به راحتی می‌توانند عاملی برای انتقال میکروارگانیسم‌ها باشند. در صورت استفاده مشترک از این وسائل هربار با الکل آنها را ضد عفونی کنید.
- از قرارگیری طولانی مدت در محیط‌های مرطوب مانند استخر و سونا خودداری کنید.
- نکته قابل توجه برای درمان ناخن زرد شده بر اثر عفونت قارچی و باکتریایی، به روش خانگی و یا دریافت داروهای تجویزی پزشک، صبر کردن و ادامه طولانی مدت درمان تا ریشه کن شدن کامل عفونت است. از آنجایی که ناخن‌ها کند رشد می‌کنند برای ریشه کن کردن کامل عوامل عفونت زا، باید یک داروی سیستماتیک برای سه تا شش ماه تجویز شود. با این حال میزان درمان با ضد قارچ‌های فعلی حدود 50 تا 60 درصد است و لازم است برای درمان کامل، دوره درمانی را چند بار تکرار نمایید.
