شوره سر کودکان؛ دلایل، علائم و درمان خانگی!

بسیاری از والدین با دیدن شوره سر کودکان خود دچار اضطراب و نگرانی زیادی می‌شوند، اما برخلاف باور عموم، شوره سر در کودکان یک مشکل رایج است. بچه‌ها معمولاً در فضای باز بازی می‌کنند و نسبت به بزرگسالان، بیشتر در معرض گرد و غبار قرار می‌گیرند. این امر آن‌ها را در برابر مشکلات پوستی مرتبط با گرد و غبار، مانند شوره سر مستعد می‌کند؛ اما گرد و غبار تنها دلیلی نیست که کودکان ممکن است به شوره سر مبتلا شوند. در این مقاله به بررسی شوره سر کودکان، علل مختلف بروز آن، علائم و درمان شوره سر می‌پردازیم.

شوره سر کودکان چیست؟

شوره سر در کودکان، یک بیماری شایع پوستی است که باعث می‌شود پوسته‌های ریز و سفید از پوست سر خارج شوند. این پوسته‌های ریز سلول‌های مرده‌ای هستند که از بالاترین لایه پوست می‌ریزند. اگرچه شوره سر در کودکان رایج است، اما می‌تواند در نوزادان، نوجوانان و بزرگسالان هم وجود داشته باشد.

به طور کلی، کودکانی که پوست چرب دارند، بیشتر از کودکانی که دارای پوست خشک هستند، دچار شوره سر می‌شوند. شوره سر هیچ مشکل جدی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند باعث خارش پوست سر شود که آزاردهنده است. از این جهت باید هر چه سریع‌تر برای کاهش خارش و جلوگیری از مشکلات مرتبط با شوره سر اقداماتی انجام داد.

علل شوره سر کودک

شوره سر در کودکان علل مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

شامپو زدن نامناسب، علل شوره سر کودکان

گاهی اوقات وقتی بچه‌ها موهایشان را شامپو می‌زنند، سلول‌های مرده پوست که باید آبکشی می‌شدند، به دلیل شستشوی نامناسب روی پوست سر باقی می‌مانند. این امر باعث تجمع پوست مرده روی پوست سر می‌شود که در نهایت می‌تواند منجر به شوره سر شود.

سوء تغذیه، علل شوره سر کودکان

سوء تغذیه در کودکان شایع‌ترین دلیل شوره سر است. اگر مراقب تغذیه بچه‌ها نباشید، ترجیح می‌دهند به جای رژیم غذایی مغذی، تنقلات یا غذاهای ناسالم بخورند که منجر به خارش پوست سر یا شوره سر می‌شود.

حساسیت به محصولات مو

گاهی اوقات محصول مویی که استفاده می‌کنید، ممکن است مناسب کودک شما نباشد. این محصولات نامناسب می‌توانند منجر به مشکلاتی مانند شوره سر ‌شوند. سعی کنید محصول را تغییر دهید، اما ترجیحا این کار را تنها پس از مشورت با پزشک انجام دهید.

مالاسزیا، علل شوره سر کودکان

مالاسزیا یک قارچ مخمرمانند است که با رشد سریع خود منجر به اختلال در رشد طبیعی سلول‌ها می‌شود. همچنین به نوبه خود می‌تواند باعث شوره سر و خارش پوست سر شود. برخی بیماری‌ها یا تغییرات هورمونی در بچه‌ها علت پیدایش چنین قارچ‌هایی است.

درماتیت سبورئیک، علل شوره سر کودکان

درماتیت سبورئیک که با نام اگزما شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به التهاب پوست ‌شود و ریزش پوست از پوست سر را افزایش دهد. این نوع اختلال پوستی به‌راحتی از بین نمی‌رود. شوره سر شکل خفیف‌تری از این عارضه در کودکان است که عوارض کمتری دارد. برخی مشاهدات دیگر در مورد شوره سر کودکان وجود دارد که می‌توانند علل شوره سر در آن‌ها باشند:

• اگر پوست کودک خشک باشد، ممکن است کودک را مستعد شوره سر کند. تغییرات فصلی، مانند فرا رسیدن فصل زمستان، ممکن است خشکی پوست را بدتر کرده و باعث شوره سر شود.
• شوره سر اغلب در دوران نوجوانی شروع می‌شود. پزشکان علت آن را افزایش هورمون‌ها در سنین نوجوانی می‌دانند. افزایش هورمون‌ها منجر به تولید بیش از حد سبوم یا روغن می‌شود که می‌تواند باعث شوره سر شود. توجه داشته باشید شوره سر نشانه بلوغ نیست، اما در دوران نوجوانی به دلیل ترشح بالای هورمون که باعث تولید بیشتر چربی در پوست سر می‌شود، ممکن است شروع شود.
• بثورات پوستی ناشی از آلرژن یا محرک از عواملی هستند که ممکن است باعث ایجاد شوره سر شوند.
• برخی عوامل دیگر که ممکن است بروز شوره سر را افزایش دهند، عبارت‌اند از: مشکلات عصبی، مشکلات سیستم ایمنی و استرس.

در برخی کودکان با ریزش پوسته‌ها ممکن است متوجه شوره سر شوید و در برخی دیگر ممکن است این علامت را مشاهده نکنید. علائم شوره سر در کودکان از یکی به دیگری متفاوت است. شایع‌ترین علائم به صورت زیر هستند:

• پوست سر خشک
• خارش پوست سر
• پوسته‌های سفید روی موها و افتادن روی شانه‌ها
• خارش ممکن است باعث قرمزی پوست سر شود
• ریزش مو (موقت)
• یک ناحیه چرب روی پوست سر

شوره سر در کودکان مسری نیست، به این معنی که کودک نمی‌تواند شوره سر را از دیگران دریافت کند.

درمان شوره سر کودک

شوره سر به پوست سر آسیب نمی‌رساند؛ اما اگر درمان نشود، ممکن است باعث خارش شدید شود که هم ناراحت‌کننده است و هم ممکن است پوست سر در اثر خارش زیاد زخمی ‌شود. رایج‌ترین درمان‌های آزمایش‌شده برای شوره سر کودکان به صورت زیر است:

استفاده از شامپوی دارویی

استفاده از شامپوهای دارویی گیاهی می‌تواند شوره سر کودکان را تا حد زیادی درمان کند، اما بهتر است با یک متخصص پوست مشورت کنید تا یک شامپوی دارویی موثر بر اساس وضعیت کودک شما تجویز کند.

هیدراته ماندن

فرزند خود را عادت دهید تا آنجا که می‌تواند آب بنوشد. اگر عادت به آب خوردن ندارد، خودتان در فواصل زمانی منظم به او آب یا آب میوه بدهید تا نیاز روزانه‌اش برطرف شود. هیدراته نگه داشتن کودک قطعا می‌تواند شوره سر را کاهش دهد.

برس زدن قبل از شامپو

قبل از شستن موی سر کودک با شامپوی دارویی، موهای کودک خود را به‌خوبی برس بزنید. برس زدن تا حدودی به از بین بردن پوسته‌ها کمک می‌کند و به نوبه خود باعث تمیز شدن بهتر پوست سر پس از شامپو می‌شود.

استفاده از شانه و حوله جداگانه

از شانه و حوله جداگانه برای کودک خود استفاده کنید، زیرا میکروب‌های روی حوله‌ها و شانه‌های معمولی ممکن است منجر به مشکلات بیشتر شوره سر شوند.

تغذیه مناسب

سبزیجات سبز برگ برای کودکانی که به شوره سر دچار هستند، ضروری است. پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و سایر مواد مغذی، انواع مواد مورد نیاز بدن که منجر به پوستی مرطوب و سالم می‌شوند را فراهم می‌کنند. بازگشت سلامت به پوست سر، شوره سر را کاهش می‌دهد یا به طور کامل از بین می‌برد.

چرب کردن پوست سر

پوست سر فرزندتان را به‌طور مرتب چرب کنید؛ این کار به مرطوب نگه داشتن پوست سر کمک می‌کند و شوره‌ها را کم کم از بین می‌برد.

عدم استفاده از محصولات مضر مو

کودکان بیشتر مستعد ابتلا به مشکلات پوستی هستند و به همین دلیل، ژل یا کرم مو نباید روی موهای کودکان استفاده شود، زیرا ممکن است منجر به شوره سر یا سایر مشکلات مربوط به مو شود.

شامپو زدن مکرر

موهای فرزندانتان را به‌صورت منظم شامپو بزنید. شامپو زدن مکرر به دور نگه داشتن گرد و غبار که عامل اصلی شوره سر کودکان است، کمک می‌کند. با این حال، شامپو زدن در هر روز توصیه نمی‌شود.

علاوه بر موارد فوق، درمان‌های زیر می‌توانند به کاهش شوره سر کمک کنند:

• اگر شست‌وشو با شامپو معمولی کمکی نکرد، یک شامپوی ضد شوره بدون نسخه می‌تواند کمک کند. بهتر است پزشک کودک شما شامپوی مناسب او را تجویز کند.
• اگر پزشک مشکوک به قارچ روی پوست سر باشد، ممکن است شامپوی تخصصی ضد قارچ و ضد شوره تجویز کند.
• شامپوهای حاوی اسید سالیسیلیک می‌توانند به کاهش شوره سر کمک کنند. ترکیبات دیگری که می‌توانند تسکین‌دهنده باشند، شامل سولفید سلنیوم، گوگرد، پیریتیون روی و قطران است. حتما قبل از انتخاب شامپوی حاوی این ترکیبات برای کودک خود با پزشک مشورت کنید.

درمان‌های خانگی برای شوره سر کودکان

درمان‌های غیر دارویی برای تسکین شوره سر وجود دارند که می‌توانید در منزل آن‌ها را به کار ببرید و به بهبود شوره سر کودک خود کمک کنید. متداول‌ترین درمان‌های خانگی برای درمان شوره سر کودکان، عبارت‌اند از:

جوش شیرین، درمان شوره سر کودکان

جوش شیرین به عنوان یک اسکراب باورنکردنی عمل می‌کند و به لایه‌برداری پوست سر کمک می‌کند. کمی ‌جوش شیرین را به شامپوی معمولی خود اضافه کنید و قبل از شستشوی کامل، آن را به طور معمول روی پوست سر بمالید.

روغن درخت چای، درمان شوره سر کودکان

روغن درخت چای دارای خواص ضد قارچی است که به تسکین پوست سر خشک کمک می‌کند. بر اساس یک مطالعه تحقیقاتی، روغن درخت چای 5 درصد می‌تواند در درمان شوره سر موثر باشد، بدون اینکه عوارض جانبی باقی بگذارد. چند قطره روغن درخت چای را با روغن بادام یا زیتون مخلوط کنید. روغن‌ها را کاملاً مخلوط کرده و با کمک پنبه روی پوست سر بمالید. بگذارید نیم ساعت بماند؛ سپس پوست سر کودک را کاملا بشویید.

کشک، درمان شوره سر کودکان

کشک به مرطوب و نرم نگه داشتن پوست سر کمک می‌کند. کشک را روی پوست سر بمالید و قبل از شستشو اجازه دهید نیم ساعت روی سر باقی بماند.

آب لیمو

لیمو حاوی ویتامین C است که به درمان مشکلات پوست سر مانند شوره سر کمک می‌کند. آب لیمو یا آب لیمو مخلوط شده با روغن نارگیل می‌تواند کودک شما را از شوره سر خلاص کند. پنبه را به آب لیمو آغشته کرده و روی پوست سر بمالید؛ بگذارید نیم ساعت باقی بماند؛ سپس بشویید.

چریش، درمان شوره سر کودکان

چریش در درمان شوره سر موثر است. روغن نارگیل را با آب چریش مخلوط کرده و روی پوست سر ماساژ دهید.

دانه شنبلیله

دانه شنبلیله دارای خواص ضد قارچی و تسکین‌دهنده پوست سر است. خمیری از دانه‌های آسیاب‌شده شنبلیله و کشک درست کنید و قبل از شامپو زدن روی پوست سر بمالید.

آب آلوئه ورا

آلوئه ورا یک خنک‌کننده و دارای خواص ضد قارچی است. ژل آلوئه ورا را مستقیماً از گیاه استخراج کرده و قبل از شامپو زدن روی پوست سر بمالید.

تخم مرغ

تخم مرغ به مرطوب نگه داشتن پوست سر کمک می‌کند. یک تخم مرغ را خوب بزنید و قبل از شامپو زدن روی پوست سر بمالید.

آب سیب

آب سیب در پاکسازی منافذ مسدود شده مو موثر است. آب سیب را با مقدار معادل آن آب مخلوط کرده و قبل از شامپو کردن روی پوست سر بمالید.

روغن نارگیل

نارگیل دارای خواص ضد قارچی است و همچنین به عنوان یک مرطوب‌کننده خوب پوست سر عمل می‌کند. استفاده از روغن نارگیل روی پوست سر، ممکن است شدت شوره سر را کاهش دهد. روغن نارگیل را مستقیماً روی پوست سر بمالید و قبل از شامپو زدن مدتی آن را باقی بگذارید.

سرکه سفید

سرکه سفید یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای مشکل شوره سر است و از رشد قارچ جلوگیری می‌کند؛ همچنین به تسکین خارش کمک می‌کند. سرکه سفید را با آب مخلوط کنید و موهای کودک را با آن شست‌وشو دهید.

کره

مقدار زیادی کره بردارید و روی موها بمالید. کره را یک ساعت روی موها نگه دارید. سپس آن را با آب معمولی بشویید. کره شوره سر را حل می‌کند و پوسته پوسته شدن پوست را از بین می‌برد.

چند درمان‌ خانگی دیگر برای جلوگیری از شوره سر در کودکان وجود دارد که عبارت‌اند از:

• می‌توانید از شامپوها و نرم کننده‌های حاوی آلوئه ورا هم استفاده کنید. این محصولات می‌توانند درماتیت سبورئیک را کاهش دهند.
• می‌توانید مخلوطی از ماست، زرده تخم مرغ و عسل را امتحان کنید.
• زنجبیل و انگور فرنگی هندی هم در درمان و پیشگیری از شوره سر موثر هستند.

توجه داشته باشید هر ماده‌ای را که می‌خواهید روی پوست سر کودک خود امتحان کنید، ابتدا روی یک تکه کوچک از پوست سر بمالید تا ببینید آیا برای کودک شما مناسب است یا خیر. اگر این ماده باعث ناراحتی یا تحریک پوست سر کودک شد، بلافاصله آن را بشویید.

ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که آیا شوره سر می‌تواند خودبه‌خود درمان شود یا حتما باید درمان‌های خاصی روی آن صورت بگیرید. پاسخ این سوال قطعی نیست. شوره سر بسته به شدت آن ممکن است خودبه‌خود از بین برود یا نرود. همچنین ممکن است حذف دائمی ‌شوره سر ممکن باشد یا نباشد و امکان عود مجدد آن هم وجود دارد.

زمان مراجعه به پزشک برای شورۀ سر کودک

در بیشتر موارد، شوره سر کودکان خفیف است و روی ناحیه پوست سر تاثیر چندانی نمی‌گذارد. اما در برخی موارد نادر، مانند درماتیت سبورئیک، اگزما، مالاسزیا یا پسوریازیس، ناحیه پوست سر ملتهب شده و قرمز می‌شود. در چنین مواردی، مشورت با پزشک متخصص پوست برای درمان موثر ضروری است.

شوره سر کودکان به هیچ وجه عارضه غیرمعمولی نیست. تغییرات هورمونی، عفونت‌های قارچی، خشکی پوست، استرس، اگزما و…، همه می‌توانند باعث شوره سر در کودکان شوند. شما می‌توانید از روش‌های مختلف اقدام به درمان شوره سر کودک خود کنید. همچنین می‌توانید برخی از درمان‌های خانگی را پس از تایید پزشک خود امتحان کنید.

اما اگر مشاهده کردید که درمان‌های رایج منجر به بهبودی فرزند شما نمی‌شوند و خارش سر باعث آزار کودک و آسیب رسیدن به پوست او می‌شود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید و درمان‌های جدی‌تر را آغاز کنید. قبل از اینکه تصمیم بگیرید چه شامپویی برای کودک بخرید، با پزشک کودک خود صحبت کنید و علت اصلی شوره سر را دریابید.