آیا با هر بار نگاه کردن به پوست صورت‌تان به این فکر می‌کنید که اگر بتوانید منافذ آن را کوچک‌تر کنید، جذاب‌تر به نظر می‌رسید؟ باید بگوییم که افراد زیادی مثل شما از منافذ باز پوست خود ناراضی هستند. اگرچه اندازه منافذ تا حد زیادی به ژن‌های شما وابسته است، اما راه‌های زیادی برای کوچک کردن آن‌ها وجود دارد.
منظور از منافذ باز پوست چیست؟
روی پوست شما روزنه‌ها یا منافذ ریزی وجود دارند که به آن اجازه تنفس می‌دهند. هر یک از این منافذ حاوی غدد چربی و یک فولیکول مو است. غدد چربی با تولید سبوم پوست را هیدراته و مرطوب نگه می‌دارند.
گاهی اوقات، روزنه‌های پوست به حدی بزرگ می‌شوند که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده هستند. این وضعیت که به آن «منافذ باز پوست» یا «پوست پرتقالی» می‌گویند، زیبایی و یکدست بودن پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
انواع منافذ باز پوست
با توجه به نوع پوست شما انواع منافذ پوست وجود دارد که عبارتند از:
- منافذ O شکل: این منافذ که احتمالا در منطقه T (پیشانی، بینی و چانه) دیده می‌شوند، گرد هستند. اگر مستعد آکنه هستید یا پوست چربی دارید، ممکن است این نوع منافذ بزرگ را روی پوست صورت خود مشاهده کنید.
- منافذ U شکل: خشکی پوست در ایجاد این نوع منافذ نقش دارد.
- منافذ Y شکل: با افزایش سن، تولید کلاژن در پوست کاهش می‌یابد. این موضوع باعث می‌شود منافذ شکل قطره‌ی آب به خود بگیرند که به منافذ Y شکل هم معروف هستند. منافذ Y شکل بیشتر روی گونه‌ها ظاهر می‌شوند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر تغییر روتین مراقبت از پوست و اصلاح سبک زندگی تاثیری بر منافذ باز پوست نداشت، وقت آن است که برای دریافت درمان‌های تخصصی به متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک می‌تواند از روش‌های خاصی مانند میکرونیدلینگ و لیزر درمانی برای رفع مشکل شما استفاده کند. اگر آکنه شدید در ایجاد منافذ باز پوست نقش داشته باشد، متخصص پوست با تجویز آنتی‌بیوتیک یا رتینوئید به درمان آن کمک می‌کند.
علت باز شدن منافذ پوست
ژنتیک نقش مهمی در تعیین اندازه منافذ دارد. اگر والدین شما منافذ پوستی بزرگی دارند، به احتمال زیاد پوست شما هم همین ویژگی را نشان می‌دهد. اما عوامل دیگری هم وجود دارند که می‌توانند باعث بزرگ شدن منافذ پوست شوند، از جمله:
- تولید روغن: وجود منافذ باز پوست در قسمت مرکزی صورت مشهودتر است. چون غدد چربی بیشتری در آنجا قرار دارند.
- جنسیت: مردان غدد چربی بیشتر و پوست چرب‌تری دارند. بنابراین، منافذ پوست آن‌ها بزرگ‌تر است.
- بالا رفتن سن: با افزایش سن به دلیل کاهش کلاژن و الاستین منافذ پوست بازتر می‌شوند.
- آسیب‌های ناشی از نور خورشید: مواجهه بیش از حد با اشعه ماوراء بنفش خورشید (UV) باعث تجزیه کلاژن و الاستین می‌شود. این امر استحکام پوست را کاهش می‌دهد و باعث بزرگ‌تر شدن منافذ آن می‌شود.
- تغییرات هورمونی: در ابتدای دوران بلوغ تغییرات هورمونی باعث افزایش تولید چربی در پوست و بزرگ‌تر شدن منافذ آن می‌شوند. به‌علاوه، بعضی از زنان متوجه می‌شوند که اندازه منافذ پوست آن‌ها در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کند.
درمان منافذ باز پوست
راهکارهای زیر به کوچک شدن منافذ و بهبود ظاهر پوست کمک می‌کنند:
1. فقط از محصولات آرایشی و بهداشتی غیرکومدون‌زا استفاده کنید
کلمه «غیرکومدون‌زا» یا «غیرکومدوژنیک» به این معنی است که این محصول منافذ شما را مسدود نمی‌کند. انسداد منافذ پوست باعث منبسط شدن و بزرگ‌تر به نظر رسیدن آن‌ها می‌شود. روی برچسب محصولاتی که به پوست صورت خود می‌زنید باید یکی از اصطلاحات زیر درج شده باشد، در غیر این صورت از خرید آن صرف‌نظر کنید:
- غیرکومدوژنیک
- فاقد چربی
- منافذ را مسدود نخواهد کرد
2. صورت خود را 2 بار در روز تمیز کنید
انسداد منافذ یا چرب بودن زیاد پوست می‌تواند روزنه‌های پوست را بزرگ‌تر نشان دهد. 2 بار شستن صورت در طول روز از مسدود شدن منافذ جلوگیری می‌کند و چربی پوست را کاهش می‌دهد. هنگام تمیز کردن صورت خود به نکات زیر توجه کنید:
- از آب گرم استفاده کنید. آب خیلی داغ پوست شما را تحریک می‌کند و باعث بزرگ‌تر به نظر رسیدن منافذ می‌شود.
- به آرامی صورت خود را بشویید. مالش شدید صورت می‌تواند پوست را تحریک کرده و باعث التهاب شود. وقتی پوست ملتهب است، منافذ واضح‌تر دیده می‌شوند.
- یک پاک‌کننده ملایم و غیرکومدون‌زا پیدا کنید. برای شستشوی صورت خود از محصولاتی که باعث تحریک پوست نمی‌شوند و منافذ آن را مسدود نمی‌کنند، استفاده کنید.
3. از ماسک صورت استفاده کنید
ماسک خاک رس با کاهش سبوم لایه‌های عمیق پوست باعث کوچک شدن منافذ می‌شود. استفاده منظم از ماسک سفیده تخم‌مرغ هم می‌تواند به بهبود خاصیت ارتجاعی پوست و درمان منافذ باز پوست کمک کند.
4. پوست‌تان را لایه‌برداری کنید
لایه‌برداری پوست با استفاده از محصولات حاوی آلفا یا بتا هیدروکسی اسید (AHA یا BHA) از مسدود شدن منافذ جلوگیری می‌کند، تولید کلاژن را افزایش می‌دهد و خاصیت ارتجاعی پوست را بهبود می‌بخشد. شما می‌توانید از اکثر لایه‌بردارهای بدون نسخه هر 2 هفته یک‌بار و گاهی اوقات به صورت هفتگی استفاده کنید.
5. از رتینول استفاده کنید
رتینول نوعی رتینوئید (مشتقات ویتامین A) است که به دلیل درمان آکنه و چین و چروک معروف شده است. رتینول به پاکسازی سلول‌های مرده پوست و باز کردن منافذ کمک می‌کند و تولید کلاژن را افزایش می‌دهد.
بهتر است شب‌ها از مرطوب‌کننده یا سرم حاوی رتینول یا رتینیل پالمیتات (فرم پایدارتر رتینول) استفاده کنید، چون این ترکیبات حساسیت پوست را به نور خورشید افزایش می‌دهند. استفاده از محصولات حاوی رتینول را از دو بار در هفته شروع کنید تا به استفاده روزانه برسد. اگر باردار یا شیرده هستید، نباید از این محصولات استفاده کنید.
6. در مورد استفاده از داروهای قوی‌تر با متخصص پوست مشورت کنید
اگر محصولات بدون نسخه در از بین بردن منافذ باز پوست موثر نیستند، به متخصص پوست مراجعه کنید. معمولا متخصصان پوست رتینوئید‌های قوی‌تری مانند رتین A (ترتینوئین) را تجویز می‌کنند که اثربخشی آن از گزینه‌های بدون نسخه بیشتر است.
ممکن است پزشک برای بیمارانی که نگران آکنه فعال هستند، داروهای خوراکی مانند آکوتان (ایزوترتینوئین) یا اسپیرونولاکتون را تجویز کند. این داروها تولید چربی در پوست را کاهش می‌دهند و باعث کوچک شدن منافذ می‌شوند. گاهی اوقات هم برای درمان آکنه لازم است بیمار تحت نظر پزشک آنتی‌بیوتیک مصرف کند.
7. میکرونیدلینگ را امتحان کنید
در این روش، پزشک از سوزن‌های ریز برای تحریک تولید کلاژن در پوست استفاده می‌کند. این کار بافت پوست را بهبود می‌بخشد و استحکام آن را افزایش می‌دهد. مانند هر روش دیگری که در مطب انجام می‌شود، میکرونیدلینگ هم عوارض خاص خود را دارد که عبارتند از: تورم، قرمزی و کمی خونریزی.
8. از لیزر کمک بگیرید
لیزر درمانی که در مطب پزشک انجام می‌شود، به درمان انواع مشکلات پوستی از جمله رفع منافذ باز پوست کمک می‌کند. لیزر درمانی می‌تواند نسبت به بعضی از درمان‌های خانگی تفاوت محسوس‌تری ایجاد کند. معمولا نتایج این روش بسته به نوع لیزر ماندگارتر هستند.
راه پیشگیری از باز شدن منافذ پوست
رعایت نکات زیر از به وجود آمدن منافذ باز پوست جلوگیری می‌کند:
- از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. استفاده از کرم ضدآفتاب طیف گسترده از کم‌آبی پوست جلوگیری می‌کند و با مرطوب نگه داشتن آن مانع تولید سبوم اضافی می‌شود.
- به اندازه کافی آب بنوشید. مصرف مایعات از خشک شدن و کم‌آب شدن پوست جلوگیری می‌کند.
- قبل از خواب آرایش خود را پاک کنید. یکی از عواملی که باعث بسته شدن منافذ پوست می‌شود، باقی ماندن آرایش روی آن برای مدت طولانی است.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. از مصرف غذاهای مملو از کربوهیدرات و چربی بپرهیزید. رژیم غذایی پرکربوهیدرات باعث بروز آکنه می‌شود که یکی از دلایل بزرگ شدن منافذ است.
