سفید شدن مو یک اتفاق کاملاً طبیعی است که با افزایش سن رخ می‌دهد اما این تغییر رنگ در هر زمانی می‌تواند موها را درگیر کند. ممکن است حتی نوجوانان و یا افرادی که در دهه 20 زندگیشان هستند نیز متوجه این تارهای سفید در بین موهایشان بشوند.
بدن انسان دارای میلیون‌ها فولیکول مو یا کیسه‌های کوچکی است که زیر تمام سطح پوست قرار دارند. این فولیکول‌ها رنگدانه‌هایی را تولید می‌کنند که حاوی ملانین (melanin) هستند. اما با گذشت زمان، فولیکول‌ها توانایی تولید رنگدانه را از دست می‌دهند که در نتیجه منجربه رشد موهای سفید می‌شود.
علل مختلفی می‌توانند در سفید شدن مو نقش داشته باشند که گاهی اوقات با کشف علت و رسیدگی به آن می‌توان روند سفید شدن را آهسته کرد و یا در صورت امکان مانع پیشرفت آن شد. در ادامه همراه ما باشید تا به بررسی برخی از علل شایع سفیدی زودهنگام موها و روش‌های جلوگیری از آن بپردازیم:
علت سفید شدن مو
دلایل مختلفی وجود دارند که می‌توانند در کنار فاکتور سن، منجربه سفید شدن مو شوند:
کمبود هر کدام از ویتامین‌های B6، B12، بیوتین، ویتامین D یا ویتامین E می‌تواند در سفید شدن زودهنگام موها نقش داشته باشد. براساس مطالعاتی در سال 2015 بر روی کمبود انواع ویتامین‌ها، مشخص شد که کاهش سطح ویتامین D3، ویتامین B12 و مس در بدن می‌توانند با سفید شدن مو مرتبط باشند. مکمل‌ها می‌توانند کمبود ترکیبات مغذی که بر تولید رنگدانه‌ها تأثیر گذاشته و باعث تغییر رنگ موها شده است را جبران کنند. در این صورت تولید رنگدانه بهبود یافته و موها به رنگ اولیه خود برمی‌گردند.
براساس مطالعه‌ای در سال 2016 بر روی جوانان هندی زیر 25 سال که دارای موهای سفید بودند، دریافتند که میزان فریتین سرم (serum ferritin)، پروتئینی که آهن را در بدن ذخیره می‌کند، ویتامین B12 و کلسترول خوب (HDL-C) بدن همه شرکت‌کنندگان در سطح پایینی قرار داشته است.
ژنتیک
براساس مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۳، سفید شدن زودهنگام موهای برخی از افراد تا حد زیادی به عامل ژنتیک مرتبط است. همچنین نژاد و قومیت نیز می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند. این پروسه می‌تواند در افراد سفید پوست از سن 20 سالگی آغاز شود، در حالی که ممکن است افراد با نژاد آسیایی از سن 25 و نژاد آفریقایی آمریکایی از 30 سالگی شاهد سفید شدن موهایشان باشند.
استرس اکسیداتیو (oxidative stress)
درحالی که سفید شدن مو بیشتر جنبه ژنتیکی دارد اما یک بخشی از آن می‌تواند در نتیجه استرس اکسیداتیو باشد. استرس اکسیداتیو هنگامی رخ می‌دهد که آنتی‌اکسیدان‌ها برای خنثی کردن اثرات مضر رادیکال‌های آزاد کافی نباشند، در این صورت رادیکال‌های آزاد به سلول‌های سالم بدن حمله کرده و به آنها آسیب می‌رسانند.
افزایش میزان استرس اکسیداتیو، پیری و بروز بیماری‌های مختلف را در پی خواهد داشت که از جمله آنها می‌توان به بیماری ویتیلیگو (vitiligo) اشاره کرد. ویتیلیگو یا لک و پیس، در واقع نوعی اختلال در تولید رنگدانه پوست است که می‌تواند با مرگ سلول ملانین یا کاهش عملکرد آن باعث سفید شدن مو شود.
برخی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های خودایمنی می‌توانند احتمال سفید شدن زودهنگام موها را در افراد افزایش دهند. همچنین تحقیقاتی که در سال 2008 منتشر شد نشان می‌دهد، اختلال در عملکرد تیروئید می‌تواند با ناهنجاری موها در ارتباط باشد. سفید شدن موها در بیماری آلوپسی آره‌آتا (alopecia areata) یا ریزش مو سکه‌ای نیز شایع است.
ریزش مو سکه‌ای در واقع یک بیماری پوستی خودایمنی است که منجربه ریزش موهای پوست سر، صورت و یا سایر نواحی بدن می‌شود. هنگامی که موهای این نواحی دوباره شروع به رشد می‌کنند ممکن است به دلیل کمبود ملانین، تمایل به سفید شدن پیدا کنند.
عوامل استرس‌زا
نظریات ضد و نقیضی در مورد تأثیر عوامل استرس‌زا زندگی بر سفید شدن زودهنگام موها وجود دارد. براساس مطالعات انجام شده در دانشگاه نیویورک، سلول‌هایی که مسئول رنگ موها هستند می‌توانند در اثر استرس کاهش یابند. مطالعات دیگری در این زمینه نشان می‌دهد که استرس ممکن است در سفیدی موها نقش داشته باشد اما تأثیر آن نسبت به بیماری‌ها و سایر فاکتورها کمتر خواهد بود.
سیگار کشیدن
براساس مطالعه‌ای در سال 2013، موهای افراد سیگاری 2/21 برابر بیش از سایرین قبل از 30 سالگی سفید خواهد شد. همچنین مطالعه دیگری در سال 2015 نشان می‌دهد که سیگار کشیدن می‌تواند باعث سفیدی زودهنگام موها در مردان جوان شود.
رنگ مو و محصولات شیمیایی
محصولات و رنگ موهای شیمیایی حتی شامپوها می‌توانند در سفید شدن موها نقش داشته باشند. زیرا بسیاری از این محصولات حاوی ترکیبات مضری هستند که باعث کاهش ملانین می‌شوند. هیدروژن پروکساید (Hydrogen peroxide) یا آب اکسیژنه یک ترکیب شیمیایی مضر است که در بسیاری از رنگ موها وجود دارد. همچنین استفاده زیاد از محصولاتی که موها را سفید می‌کنند نیز در نهایت می‌توانند باعث سفید شدن موها شوند.
آیا می‌توان مانع سفید شدن موها شد؟
اگر علت سفید شدن مو ژنتیک یا افزایش سن باشد، هیچ چیز نمی‌تواند جلوی این پروسه را بگیرد یا رنگ موها را برگرداند. اما اگر بیماری یا شرایط پزشکی خاص در سفید شدن موها نقش داشته باشد، با درمان مناسب این امکان وجود دارد که رنگ موها برگردد. همچنین درصورتی که علت سفید شدن موها رژیم غذایی یا کمبود ویتامین باشد، اصلاح این موارد ممکن است بتواند مشکل را برطرف کرده یا از پیشرفت آن جلوگیری کند.
با مصرف آنتی‌اکسیدان بیشتر مانع سفید شدن موها شوید
رژیم غذایی یک فرد می‌تواند در جلوگیری از سفید شدن موها نقش مؤثری داشته باشد. با مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان می‌توان استرس اکسیداتیو را کاهش داد.
مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان عبارت‌اند از:
- سبزیجات و میوه‌های تازه
- چای سبز
- روغن زیتون
- ماهی
رفع کمبودها
هرکسی که سفیدی موهایش ناشی از کمبود ویتامین است، باید بدن خود را از ویتامین‌ها و ترکیبات مغذی غنی کند. برای مثال غذاهای دریایی، تخم‌مرغ و گوشت قرمز منابع خوب ویتامین B12 هستند و شیر، سالمون و پنیر سرشار از ویتامین D می‌باشند. همچنین مصرف مکمل‌های ویتامین نیز می‌تواند این کمبودها را جبران کند.
ترک سیگار
استعمال سیگار علاوه بر این‌که اثرات نامطلوبی بر سلامت بدن دارد، به سفید شدن موها نیز کمک می‌کند زیرا محققان دریافتند که این عادت بد با از بین رفتن رنگدانه موها در ارتباط است.
درمان‌های طبیعی
رنگ موهای مختلفی در بازار وجود دارند که می‌توانند سفیدی موها را بپوشانند اما بسیاری از آنها دارای ترکیبات شیمیایی مضری هستند که باعث سفید شدن زودهنگام موها شده و حتی می‌توانند واکنش‌های آلرژیک به همراه داشته باشند.
با بهره‌گیری از درمان‌های طبیعی این امکان وجود دارد که بدون آسیب به بدن و رنگدانه موها، روند سفید شدن موها را آهسته کرد و حتی در برخی موارد رنگ آنها را برگرداند.
برگ کاری
کاربرد دارویی برگ کاری به قرن‌ها پیش برمی‌گردد و خواص فروانی برای پوست و مو دارد. ترکیب این گیاه با یک روغن طبیعی و مالیدن آن بر روی پوست سر نه تنها باعث تقویت و رشد موها می‌شود بلکه قادر است تا رنگ سیاه موها را حفظ کرده و روند سفید شدن آنها را آهسته کند.
مستور خوابیده
مستور خوابیده یا بهرینگراج (Bhringaraj) علاوه بر تسریع رشد مو از سفید شدن زودهنگام آنها جلوگیری کرده و آنها را تیره‌تر نیز می‌کند. جوشانده این گیاه را به همراه روغن نارگیل یا روغن کنجد بر تمام سر مالیده و موها را با آن ماساژ دهید. این گیاه به صورت روغن در بازار عرضه می‌شود.
انگور فرنگی هندی
انگور فرنگی که با نام آمله نیز شناخته می‌شود، یک میوه با خواص دارویی بسیار است که قادر است با افزایش رنگدانه موها از سفید شدن زودهنگام آنها جلوگیری کند. تأثیرات این میوه قابل باور است زیرا سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها بوده و خواص ضدپیری بسیاری دارد.
آمله به صورت میوه در مغازه‌های خواروبار فروشی هندی عرضه می‌شود اما پودر و مکمل‌های آن را می‌توانید از عطاری‌ها تهیه کنید. پودر آن را می‌توانید با روغن نارگیل مخلوط کرده و مستقیماً بر روی پوست سر قرار دهید.
چای سیاه
چای سیاه می‌تواند موها را تیره‌تر، درخشان‌تر و نرم‌تر کند. 3 تا 5 چای کیسه‌ای را در 2 فنجان آب جوش خیس کرده و بگذارید تا خنک شود، سپس آن را بر روی موهای تمیز و مرطوب خود استفاده کنید. همچنین می‌توانید چای را با نرم‌کننده خود مخلوط کرده به موهای خود بمالید و پس از 1 ساعت شستشو دهید.
مس
براساس مطالعه‌ای در سال 2012، میزان پایین مس در بدن می‌تواند منجربه سفیدی زودهنگام موها شود. از منابع خوب مس می‌توان به جگر گاو، عدس، بادام، شکلات تلخ و مارچوبه اشاره کرد.
کدو مسما زرد
کدو به عنوان ترمیم‌کننده رنگدانه و تقویت‌کننده ریشه موها شناخته شده است. ماساژ دادن مکرر موها با روغن کدو می‌تواند از سفید شدن موها جلوگیری کند.
توصیه نهایی
این حقیقت را که موها روزی سفید خواهند شد را نمی‌توان کتمان کرد و همه دیر یا زود شاهد سفید شدن موهایمان خواهیم بود. اما گاهی این تارهای سفید زودتر از موعد خودشان را نشان می‌دهند که شاید برخی نتوانند با این اتفاق کنار بیایند زیرا دوست ندارند در سنین جوانی موهای سفید داشته باشند.
این امکان وجود دارد که با تشخیص درست و درمان مناسب، روند زودهنگام سفید شدن موها را متوقف کرد و حتی در برخی موارد رنگ موها را برگرداند. داشتن یک رژیم غذایی مناسب، مراقبت صحیح از موها و همچنین استفاده مکرر از درمان‌های خانگی نیز می‌توانند کمک کنند. اما با این حال در برخی موارد این پروسه غیر قابل برگشت است و هیچ درمانی نمی‌تواند کارساز باشد. در این صورت باید با این مسئله کنار بیاییم و موهای سفید خود را بپذیریم زیرا این طبیعت بدن ماست و نمی‌توانیم از آن فرار کنیم.
آیا کمبود ویتامین در سفید شدن مو تاثیر دارد؟
کمبود هر کدام از ویتامین‌های B6، B12، بیوتین، ویتامین D یا ویتامین E می‌تواند در سفید شدن زودهنگام موها نقش داشته باشد. براساس مطالعاتی در سال 2015 بر روی کمبود انواع ویتامین‌ها، مشخص شد که کاهش سطح ویتامین D3، ویتامین B12 و مس در بدن می‌توانند با سفید شدن مو مرتبط باشند. مکمل‌ها می‌توانند کمبود ترکیبات مغذی که بر تولید رنگدانه‌ها تأثیر گذاشته و باعث تغییر رنگ موها شده است را جبران کنند.
آیا می‌توان مانع سفید شدن موها شد؟
اگر علت سفید شدن مو ژنتیک یا افزایش سن باشد، هیچ چیز نمی‌تواند جلوی این پروسه را بگیرد یا رنگ موها را برگرداند. اما اگر بیماری یا شرایط پزشکی خاص در سفید شدن موها نقش داشته باشد، با درمان مناسب این امکان وجود دارد که رنگ موها برگردد. همچنین درصورتی که علت سفید شدن موها رژیم غذایی یا کمبود ویتامین باشد، اصلاح این موارد ممکن است بتواند مشکل را برطرف کرده یا از پیشرفت آن جلوگیری کند.
عوامل استرس‌زا در سفیذ شدن مو تاثیر دارد؟
نظریات ضد و نقیضی در مورد تأثیر عوامل استرس‌زا زندگی بر سفید شدن زودهنگام موها وجود دارد. براساس مطالعات انجام شده در دانشگاه نیویورک، سلول‌هایی که مسئول رنگ موها هستند می‌توانند در اثر استرس کاهش یابند. مطالعات دیگری در این زمینه نشان می‌دهد که استرس ممکن است در سفیدی موها نقش داشته باشد اما تأثیر آن نسبت به بیماری‌ها و سایر فاکتورها کمتر خواهد بود.
