ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که پس از استفاده برخی شامپوها یا محصولات مراقبتی، از درخشش و براقیت موهایتان شگفت زده شده باشید ولی فقط چند هفته بعد، و در حالیکه هنوز محصول مورد نظر به نیمه هم نرسیده، با موهایی به هم چسبیده و وجود تجمعات چربی بر سطح موهایتان مواجه شوید. اما چه چیزی باعث ایجاد چنین خاصیتی در محصولات مراقبتی مو می‌شود؟
سیلیکون؛ ماده جادویی
سیلیکون ماده‌ای است که در طیف وسیعی از محصولات مراقبت از مو ، از شامپوها گرفته تا نرم کننده و اسپری و سرم مو استفاده می‌شود. اگرچه برخی نگرانی‌ها درباره این ماده به خصوص وجود دارد، اما سیلیکون‌ها اگر صحیح و به اندازه استفاده شوند می‌توانند یکی از موثرترین مواد برای پیشگیری و از بین بردن موخوره و آسیب‌های کوتیکول مو باشند و با حفظ رطوبت در تارهای مو، درخشش و طراوت آنها را تامین کنند. ولی سیلیکون‌ها دقیقا چه ماده‌ای هستند؟ آیا استفاده از سیلیکون‌ها واقعا برای مو مضر است؟
سیلیکون چیست؟
سیلیکون‌ها دسته‌ای از ترکیبات شیمیایی هستند که بافت ابریشمی و درخشانی به موهایتان می‌بخشند. سیلیکون‌ها، ترکیباتی مشتق شده از سیلیس هستند و چندین واکنش شیمیایی پیچیده را پشت سر می‌گذارند تا تبدیل به سیلیکون‌هایی شوند که ما در محصولات مراقبت از موی خود می‌بینیم.
درواقع می‌توان سیلیکون‌ها را مواد اولیه‌ای دانست که با اضافه شدن به فرمول محصولات مختلف، با سرعت بالایی امولسیون‌های پایدار روغنی ایجاد می‌کنند و قوام کرمی، چسبناک و لوسیون مانند تولید می‌نمایند.
استفاده از سیلیکون در شامپو و سایر محصولات مراقبت مو، به خاطر لطافت و بافت منحصر به فردی است که این ماده به مو می‌بخشد.
سیلیکون‌ها ماهیت انسدادی دارند و عملکرد اصلی آنها، ایجاد پوشش فیزیکی و براق بر سطح کوتیکول مو است که از نفوذ آب، هوا و سایر عوامل خارجی به بافت موها جلوگیری می‌کنند.
انواع سیلیکون‌ها را بشناسید
سیلیکون‌ها انواع مختلفی دارند و هرکدام قدرت و عملکرد ویژه ای از خود نشان می‌دهند. سیلیکون‌های مورد استفاده در محصولات مراقبت مو، سه نوع اصلی دارند و شامل موارد زیر هستند:
- سیلیکون غیر محلول در آب
این سیلیکون با قرار گرفتن بر سطح موها، حالت انسدادی پایداری ایجاد میکند و با شستشوی عادی و آبکشی ساده، از بین نمی‌رود. همچنین مانع از تغذیه موها و آبرسانی کوتیکول‌ها می‌شود و می‌تواند خطر جدی برای سلامت موها به حساب بیاید.
- سیلیکون محلول در آب
این نوع از سیلیکون نیز، پوشش ضد آب و انسدادی روی سطح موها ایجاد میکند، اما با شستشوی ساده و آبکشی از بین می‌رود.
- سیلیکون تبخیر شونده
سیلیکون تبخیر شونده، به عنوان سیلیکون فرار نیز شناخته می‌شود و بیشتر در محصولات مراقبتی مو مثل سرم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد . بعد از گذشت 10 تا 20 دقیقه، این مدل از سیلیکون، از روی موها تبخیر شده و عملکرد خود را از دست می‌دهد.
ساختار و عملکرد سیلیکون‌های تبخیر شونده کمی با دو مورد قبل متفاوت است. این سیلیکون‌ها به فرمول محصولات مراقبت از مو اضافه می‌شوند تا به پخش شدن بیشتر محصول در میان موها کمک کنند و سپس تبخیر می‌شوند.
راهکار شناسایی سیلیکون‌ها در محصولات مختلف
اگر می‌خواهید بدانید که در محصولات مورد استفاده‌تان از سیلیکون استفاده شده یا نه، نباید به دنبال برچسب سیلیکون در قسمت مشخصات محصول بگردید؛ چرا که این ماده نام‌های متفاوتی دارد و تنها با نام آشنای سیلیکون با آن مواجه نخواهید شد.
سیلیکون غیر محلول در آب
- دی متیکون
- دی متیکونول
- استئاریل دی متیکون
- ستیل دی متیکون
- ستیل دایمتیکون
- متیکون
سیلیکون محلول در آب
- استاروکسی دی متیکون
- تری متیل سیلیل ام دی متیکون
- آمو دی متیکون
- دی متیکون کوپیلول
سیلیکون‌های تبخیر شونده
- سیکلو متیکون
- سیکلو پنتا سیلوکسان
- سیکلو دی متیکون
آیا سیلیکون برای سلامت مو مضر است؟
پاسخ به این سوال کمی پیچیده است. اما با توجه به برخی نکات کلیدی، می‌توان به پاسخ قانع کننده و قابل قبولی رسید. اغلب تولید کنندگان در مجموعه محصولات آرایشی بهداشتی، از به کار بردن مشتقات شیمیایی اجتناب میکند؛ چرا که بیشتر این محصولات عوارض بسیار جدی برای سلامت انسان‌ها به دنبال دارند و در این زمینه، مشکوک تلقی می‌شوند.
این دست مواد شامل فتالات، پارابن، رزین، فرمالدئید و موارد دیگری هستند که عوارض و آسیب‌های اثبات شده یا فرضی درباره آنها مطرح است. اما سیلیکون‌ها در دسته این مواد قرار نمی‌گیرند، زیرا سرطان‌زا یا مختل کننده غدد درون ریز شناخته نمی‌شوند و استفاده از آنها، خطر جدی برای سلامت انسان به وجود نمی‌آورد.
اما با تمام این تفاسیر، در چند دهه گذشته، ترس‌های زیادی در مورد به کار بردن سیلیکون‌ها در محصولات مراقبت از مو وجود داشته که مسلما برخی از آنها کاملا به جا هستد.
اگرچه سیلیکون‌ها از نظر سلامتی کاملا ایمن هستند، اما استفاده طولانی مدت آنها، می‌تواند بر استحکام و ظاهر موی شما تاثیر بگذارد.
ایجاد احساس سنگینی و خشکی بر سطح موها و سختی از بین بردن رسوبات سیلیکونی از طریق شستشوی موها با آب، از نگرانی‌های رایج درباره این ماده بحث برانگیز هستند.
- سیلیکون‌ها در تغذیه و تقویت موهایتان نقش ندارند
همانطور که پیش‌تر هم گفته شد، سیلیکون‌ها مو را براق می‌کنند و از وز شدن آنها جلوگیری می‌نمایند. اما این کار را با ایجاد پوشش سطحی و مقاومی در اطراف کوتیکول مو انجام می‌دهد، نه با تغذیه و تامین مواد مغذی مو!
در حالی که استفاده از روغن‌های طبیعی مو و یا محصولاتی که از این نوع روغن‌ها تولید شده‌اند، موهایتان را براق می‌کنند و از وز شدن آنها جلوگیری می‌نمایند.
اما روغن‌ها این کار را با تغذیه مو، خاصیت آنتی اکسیدان، کنترل میزان اسید چرب و تامین اسید آمینه‌های ضروری مو انجام می‌دهند و علاوه بر تامین زیبایی موها، ضامن سلامت آنها نیز هستند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که سیلیکون‌ها فقط مزیت زیبایی شناختی دارن؛ آنها هیچ عملکردی برای سلامت کلی موهای شما انجام نمی‌دهند.
- سیلیکون‌ها می‌توانند مانع تغذیه موهایتان شوند
سیلیکون‌ها خاصیت انسدادی دارند، یعنی از ورود و خروج مواد در کوتیکول مو جلوگیری می‌کنند.
به همین دلیل با ایجاد پوشش انسدادی در اطراف کوتیکول مو، مانع از دست رفتن رطوبت مو می‌شوند.
اما مشکل اصلی زمانی به وجود می‌آید که آنها همچنین مانع از تغذیه و آبرسانی موهای شما نیز می‌شوند.
- سیلیکون‌ها تجمعات چربی را روی سطح موهایتان به وجود می‌آورند
سیلیکون‌ها آب گریز هستند و آب را دفع می‌کنند. بنابراین وقتی پوشش سیلیکونی موهایتان را با آب می‌شویید، قسمت‌های آبگریز سیلیکون به هم متصل می‌شوند و و به موها می‌چسبند و در نهایت به راحتی از روی موها آبکشی نمی‌شوند؛ زیرا به جای حل شدن در آب، آب را دفع می‌کنند.
بنابراین اگر از شامپوی سیلیکونی استفاده می‌کنید و پس از آن نیز از نرم کننده، سرم و محصولات حاوی سیلیکون بر روی موهایتان استفاده می‌نمایید، در واقع شما در حال انباشته کردن لایه‌های سیلیکون بر سطح کوتیکول‌های مو هستید. در این حالت، مواد مغذی نمی‌توانند وارد کوتیکول مو شوند و مو علاوه بر ضعیف شدن، دچار خشکی و شکنندگی می‌شود.
- سیلیکون‌ها زیست تخریب پذیر نیستند
همانطور که پیش‌تر گفته شد، سیلیکون‌ها مواد شیمیایی هستند که به راحتی در آب تجزیه نمی‌شوند. هنگامی که ما سیلیکون‌ها را از سطح موی خود پاک می‌کنیم، گمان می‌کنیم که از شر آنها خلاص شده‌ایم؛ اما مشکل اینجاست که سیلیکون‌ها بعد از شسته شدن از روی موها، وارد منابع آب و فاضلاب می‌شوند و تجمع زیستی تولید می‌کنند به همین دلیل ای ماده از منابع تهدید کننده محیط زیست و منابع غذایی است.
- اگر پوست مستعد آکنه دارید، سیلیکون‌ها می‌توانند دردسرساز باشند
سیلیکون‌ها ممکن است کودوژنیک باشند. بنابراین اگر پوست مستعد آکنه دارید، لازم است در استفاده این دست محصولات احتیاط کنید.
همان طور که گفتیم سیلیکون‌ها ماهیت انسدادی دارند؛ پس با بستن منافذ پوستی می‌توانند باعث شعله‌ور شدن آکنه‌های پوستی شوند و تجمع سبوم را در منافذ افزایش دهند.
- سیلیکون‌ها ممکن است باعث تحریک پوست شوند
با توجه به اینکه سیلیکون‌ها خاصیت انسدادی و ضد آب دارند، می‌توانند به عنوان مانع عمل کنند و گرما و آلودگی‌ها را در مدت زمان زیادی در منافذ پوستی نگه دارند. این امر می‌تواند موجب تحریک پوست و ایجاد راش‌های گرمایی شود. پس اگر پوست حساسی دارید و مستعد جوش‌های گرمایی هستید و پوستتان از طریق تعریق تحریک می‌شود، توصیه می‌شود از محصولات حاوی سیلیکون استفاده نکنید.
مزایای سیلیکون‌ها را بشناسید
اگرچه برخی مضرات استفاده از سیلیکون، نگرانی‌هایی را در زمینه‌های مختلف به وجود آورده، اما نمی‌توان به راحتی منکر مزایای این ماده شگفت انگیز شد. سیلیکون با خاصیت آبگریزی و انسدادی خود، می‌تواند نقش موثری در حفظ سلامت و زیبایی موهای شما ایفا کند.
- ضد موخوره هستند
عامل اصلی ایجاد موخوره و پف کردن موها، رطوبت بیش از حد کوتیکول مو است. سیلیکون در شامپو با ایجاد لایه نازک انسدادی، کوتیکول مو را در برابر نفوذ رطوبت از محیط خارج، محافظت میکند و بنابراین مانع از ایجاد موخوره می‌شود.
- نقش محافظتی سیلیکون‌ها را نادیده نگیرید
سیلیکون‌ها پوشش نازک و ضد آبی روی کوتیکول مو ایجاد می‌کنند. این پوشش از تارهای مو در برابر گرمای سشوار، اتو مو و حالت دهنده‌های حرارتی محافظت میکند و مانع آسیب به ساختار کوتیکول‌های مو می‌شود.
- گره‌های مو را باز میکند
اگر موهای خشک، فر یا مجعدی دارید و بعد از شستن موهایتان با انبوهی از گره و درهم پیچیدگی تارهای مو مواجه می‌شوید، محصولات حاوی سیلیکون به راحتی این مشکل شما را حل می‌کنند. سیلیکون‌ها با نرم و لغزنده کردن سطح مو، مانع ایجاد گره و درهم رفتگی تارهای مو می‌شوند.
- حالت موها را بهبود می‌بخشند
خوب است بدانید محصولات مو حاوی سیلیکون، با قرار گرفتن بر سطح مو، باعث از بین رفتن وز می‌شوند. این امر حالت پذیری موها را افزایش می‌دهد و به زیبایی هرچه بیشتر آنها کمک میکند.
استفاده از سیلیکون‌ها با توجه به جنس مو
- موهای مجعد
افرادی که موهای خشک، مجعد و ضخیمی دارند، می‌توانند بهترین نتایج ممکن را از استفاده محصولات حاوی سیلیکون بگیرند. وجود لایه سیلیکون روی موهای مجعد، باعث افزایش حالت پذیری و از بین رفتن وز آنها می‌شود.
به علاوه با کاهش رطوبت کوتیکول‌ها، امکان ایجاد موخوره کاهش می‌یابد و این افراد به کمک سیلیکون می‌توانند موهایی صاف، درخشان و سالم داشته باشند.
- موهای نازک و ظریف
اگر موهای ظریف و نازکی دارید، وجود سیلیکون‌ها می‌تواند باعث حجیم به نظر رسیدن آنها شود و حالت پذیری آنها را بهبود ببخشد. اما استفاده بیش از حد این ماده روی موهای نازک، ممکن است باعث انباشته شدن آن و خشکی و به هم چسبیدن موها شود.
موهای نازک و صاف، معمولا چربی بیشتری نسبت به دیگر انواع مو دارند و سیلیکون‌ها می‌توانند در اثر انباشتگی روی این موها، باعث چرب و نامرتب به نظر رسیدن آنها شوند. بنابراین اگر موهای صاف و ظریفی دارید، لازم است در استفاده از محصولات مو حاوی سیلیکون زیاده روی نکنید.
- موهای فر و بسیار ضخیم
برای افرادی که موهای بسیار ضخیمی دارند و به اصطلاح موهایشان فر آفریقایی دارد، استفاده از محصولات حاوی سیلیکون چندان توصیه نمی‌شود .این جنس از مو دارای کمترین تخلخل و منفذ است و به طور عادی نیز نمی‌تواند آب و مواد مغذی مورد نیاز خود را به خوبی دریافت کند.
بنابراین استفاده از محصولات سیلیکونی، می‌تواند منافذ کم این موها را نیز مسدود کند و سلامت کلی موها را به خطر بیندازد. از جمله عوارض استفاده از سیلیکون بر روی موهای فر، می‌توان به انباشته شدن لایه‌های سیلیکونی و احساس سنگینی، ضعیف و شکننده شدن موها و در نهایت، خشکی و دهیدراته شدن آنها اشاره کرد.
