ناخن‌های سالم و محکم علاوه بر زیبایی دستان، نشانه‌ای از سلامت کلی بدن هستند. با این حال، ناخن‌ها ممکن است به دلایل مختلف شکننده شوند و این موضوع می‌تواند برای بسیاری ناخوشایند باشد. در اینجا، دلایل اصلی شکنندگی ناخن‌ها و روش‌های مؤثر برای جلوگیری از آن را بررسی می‌کنیم.
علل اصلی شکنندگی ناخن‌ها و راه‌های رفع آن
کمبود مواد مغذی
یکی از عوامل مهم در سلامت ناخن‌ها، تغذیه مناسب است. کمبود ریزمغذی‌هایی مانند آهن، روی و ویتامین‌های A، B، C، D و E می‌تواند باعث نازک و شکننده‌شدن ناخن‌ها شود و پوست اطراف ناخن‌ها را نیز خشک و پوسته‌پوسته کند. این مواد برای رشد و ترمیم سلول‌های ناخن و پوست ضروری هستند. اگر رژیم غذایی‌تان فاقد این مواد است، مصرف مکمل‌های غذایی مانند هیرویت (که مخصوص سلامت مو و ناخن است) می‌تواند کمک کند. توصیه می‌شود برای تنظیم یک رژیم غذایی کامل با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
کم‌خونی
یکی از دلایل مهم و شایع ضعف و شکنندگی ناخن‌ها، کمبود آهن در بدن است. وقتی آهن کافی به بدن نرسد یا بدن نتواند آن را به‌خوبی جذب کند، ممکن است ناخن‌ها به شکل قاشقی دربیایند (به این حالت کویلونیشیا گفته می‌شود) و شکننده شوند. کم‌خونی می‌تواند عوارض جدی دیگری نیز داشته باشد و لازم است برای رفع آن، با پزشک مشورت کنید. مکمل‌های آهن و مصرف مواد غذایی آهن‌دار مانند گوشت قرمز، اسفناج، عدس و غلات کامل می‌توانند به جبران کمبود آهن کمک کنند.
استفاده مداوم از استون و پاک‌کننده‌های قوی
استفاده از لاک‌پاک‌کن‌های حاوی استون به دلیل خاصیت حلالی قوی، باعث خشک‌شدن سطح ناخن و شکنندگی آن می‌شود. این حلال‌ها باعث از بین‌رفتن چربی طبیعی ناخن‌ها می‌شوند که برای حفظ رطوبت آنها ضروری است. بهتر است از پاک‌کننده‌های ملایم‌تر و بدون استون استفاده کنید. همچنین، اجازه دهید ناخن‌ها در بین دفعات لاک‌زدن استراحت کنند و به آنها فرصت بازسازی بدهید.
افزایش سن
با بالا رفتن سن، ناخن‌ها نازک‌تر و آسیب‌پذیرتر می‌شوند. این موضوع به‌ویژه در زنان بیشتر مشاهده می‌شود زیرا تغییرات هورمونی پس از یائسگی نیز بر سلامت ناخن‌ها تأثیر می‌گذارد. ناخن‌های دست بیشتر دچار این ضعف می‌شوند و حتی ممکن است به‌مرور زمان، رشدشان کندتر شود. برای کاهش اثرات افزایش سن، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و کرم‌های غنی از ویتامین‌ها به تقویت ناخن‌ها کمک می‌کند.
آسیب‌های مداوم و تماس با مواد شیمیایی
تماس مکرر با مواد شوینده، سفیدکننده‌ها و دیگر مواد شیمیایی باعث خشکی و ضعف ناخن‌ها می‌شود. این مواد چربی طبیعی پوست و ناخن را از بین می‌برند و آنها را شکننده می‌کنند. استفاده از دستکش‌های محافظ هنگام کار با مواد شیمیایی، راه‌حل مناسبی است. همچنین می‌توان با استفاده از روغن‌های طبیعی مانند روغن زیتون یا نارگیل، ناخن‌ها را مرطوب و تقویت کرد.
بلند نگه‌داشتن بیش‌ازحد ناخن‌ها
ناخن‌های بیش از حد بلند در معرض خطر بیشتری برای لب‌پریدگی و شکستگی قرار دارند. برای جلوگیری از این آسیب‌ها، بهتر است ناخن‌ها را در اندازه‌ای متعادل نگه دارید. علاوه بر این، بلندکردن ناخن‌ها باید به‌تدریج انجام شود تا ناخن‌ها قوی‌تر شوند. همچنین از ناخن‌ها به‌عنوان ابزار استفاده نکنید تا خطر شکستگی آنها کاهش یابد.
عوامل شغلی
برخی مشاغل مانند نجاری، کفاشی، جراحی و حتی کارهای خانگی که به تماس زیاد با دست نیاز دارند، ناخن‌ها را در معرض آسیب قرار می‌دهند. در این موارد، استفاده از دستکش محافظ و مراقبت‌های بهداشتی منظم برای جلوگیری از آسیب‌های مکرر به ناخن‌ها ضروری است.
مشکلات پوستی و بیماری‌ها
برخی بیماری‌های پوستی و شرایطی مثل کم‌کاری تیروئید یا عفونت‌های قارچی می‌توانند بر سلامت ناخن‌ها تأثیر بگذارند. کم‌کاری تیروئید باعث کاهش رشد و شکنندگی ناخن‌ها می‌شود و عفونت‌های قارچی نیز می‌توانند به تغییر رنگ و ضخامت ناخن‌ها منجر شوند. در این شرایط، مراجعه به پزشک و درمان مناسب باعث بهبود وضعیت ناخن‌ها می‌شود.
استرس و فشارهای روانی
استرس بالا باعث افزایش هورمون کورتیزول در بدن می‌شود که می‌تواند بر سلامت ناخن‌ها تأثیر منفی بگذارد. علاوه بر این، استرس می‌تواند به عادات مضری مانند جویدن ناخن‌ها منجر شود. برای کاهش تأثیر استرس، تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌توانند مفید باشند.
علت شکنندگی ناخن در کودکان
شکستن ناخن در کودکان، به‌ویژه پسران، گاهی بدون دلیل خاصی رخ می‌دهد و معمولاً با گذشت زمان و رشد کودک، برطرف می‌شود. در اغلب موارد، این وضعیت ناشی از عوامل ژنتیکی یا کمبود مواد مغذی است. اگر کودک شما به این مشکل دچار است، بهتر است به یک پزشک اطفال مراجعه کنید تا هرگونه کمبود تغذیه‌ای یا مشکل احتمالی را بررسی کند.
نکات پیشگیری از شکستن ناخن‌ها
- تغذیه سالم: مصرف مواد مغذی کافی مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی برای تقویت ناخن‌ها اهمیت زیادی دارد.
- استفاده از پاک‌کننده‌های ملایم‌تر: از پاک‌کننده‌های بدون استون استفاده کنید و به ناخن‌ها استراحت دهید.
- مرطوب‌سازی روزانه: از مرطوب‌کننده‌ها و روغن‌های طبیعی برای حفظ رطوبت و استحکام ناخن‌ها استفاده کنید.
- دستکش محافظ: در هنگام کار با مواد شیمیایی و شوینده‌ها حتماً از دستکش استفاده کنید.
- مراقبت از استرس: تمرین‌های آرامش‌بخش و مدیریت استرس می‌تواند به سلامت ناخن‌ها کمک کند.
با رعایت این نکات و داشتن رژیم غذایی متعادل، می‌توان از شکنندگی ناخن‌ها جلوگیری کرد و سلامت و زیبایی آنها را حفظ نمود.
چطور می‌توان از شکستن ناخن‌ها جلوگیری کرد؟
برای داشتن ناخن‌های محکم و سالم، رعایت نکات مراقبتی بسیار ضروری است. این مراقبت‌ها شامل توجه به مرطوب‌سازی، دوری از سرما، کنترل تماس با مواد شیمیایی، کوتاه‌کردن صحیح، استفاده از محصولات تقویتی و داشتن تغذیه مناسب است. در ادامه این روش‌ها را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم:
1. مرطوب نگه‌داشتن ناخن‌ها
خشکی ناخن‌ها از مهم‌ترین عوامل شکنندگی آنهاست. برای جلوگیری از این مشکل، به طور منظم از مرطوب‌کننده‌ها و روغن‌های طبیعی استفاده کنید. روغن‌هایی مانند روغن زیتون، نارگیل، آووکادو، تخم کتان، و هسته انگور از بهترین گزینه‌ها برای حفظ رطوبت و تقویت ناخن هستند. هر شب قبل از خواب یا پس از شستن دست‌ها، چند قطره از این روغن‌ها را به ناخن و پوست اطراف آن بزنید و به آرامی ماساژ دهید. وازلین نیز گزینه خوبی برای رطوبت‌رسانی است و به مدت طولانی‌تری رطوبت را در ناخن‌ها حفظ می‌کند.
2. محافظت در برابر سرما
سرمای هوا و تغییرات دمایی می‌تواند باعث خشکی ناخن‌ها شود. به ویژه در فصل‌های سرد، از دستکش‌های گرم استفاده کنید و سعی کنید ناخن‌ها را در معرض سرما نگه ندارید. علاوه بر دستکش‌های گرم، می‌توانید از دستکش‌های نخی زیر دستکش‌های پشمی یا چرمی استفاده کنید. این کار کمک می‌کند تا ناخن‌هایتان در شرایط بهتری قرار بگیرند و از خشکی ناشی از سرما در امان بمانند.
3. کاهش تماس با مواد شوینده
مواد شوینده و شیمیایی از عوامل مهم آسیب‌رسان به ناخن‌ها هستند. برای حفاظت از ناخن‌ها هنگام کار با شوینده‌ها یا مواد شیمیایی از دستکش استفاده کنید. دستکش‌های نخی در زیر دستکش‌های پلاستیکی می‌تواند مانع از عرق‌کردن دست‌ها شود و از ایجاد رطوبت زیاد در داخل دستکش جلوگیری کند. دستکش‌های دو لایه‌ای که لایه داخلی پارچه‌ای دارند نیز گزینه مناسبی برای محافظت از ناخن‌ها در مقابل مواد شیمیایی قوی محسوب می‌شوند.
4. کوتاه‌کردن ناخن‌ها به روش صحیح
شکل و اندازه ناخن‌ها در جلوگیری از شکستن آنها تأثیر دارد. ناخن‌ها را به شکل مربعی یا چهارگوش کوتاه کنید؛ این فرم‌ها کمترین احتمال شکنندگی را دارند. از بلند نگه‌داشتن بیش از حد ناخن‌ها اجتناب کنید، چرا که ناخن‌های بلند بیشتر در معرض ضربه و شکستگی هستند. همچنین، هنگام کوتاه کردن ناخن‌ها از سوهان ناخن استفاده کنید و ناخن‌ها را از کناره‌ها سوهان نزنید؛ این کار باعث ضعیف شدن ناخن‌ها می‌شود.
5. استفاده از محصولات تقویتی مناسب
محصولات تقویت‌کننده زیادی در بازار وجود دارند که می‌توانند باعث افزایش استحکام ناخن‌ها شوند. به دنبال محصولاتی باشید که حاوی کلسیم، ویتامین D3، و ویتامین K2 هستند. برای مثال، مکملی مانند بون آرکو می‌تواند به تقویت ناخن‌ها کمک کند. این مکمل علاوه بر کلسیم، حاوی ویتامین D است که به جذب بهتر کلسیم کمک می‌کند. مصرف چنین مکمل‌هایی باید با مشورت پزشک باشد و بهتر است بعد از غذا مصرف شوند تا عوارض گوارشی احتمالی به حداقل برسد.
6. تغذیه مناسب و غنی از ویتامین‌ها
تغذیه نقش کلیدی در سلامت ناخن‌ها دارد. مصرف کافی پروتئین، ویتامین‌های C، E و گروه ویتامین‌های B در رژیم غذایی می‌تواند به جلوگیری از شکنندگی ناخن‌ها کمک کند.
- پروتئین: ناخن‌ها از پروتئین به نام کراتین ساخته شده‌اند. کمبود پروتئین می‌تواند به ناخن‌های ضعیف و شکننده منجر شود. منابع غنی پروتئین شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ و حبوبات هستند.
- ویتامین C و E: ویتامین C در ساخت کلاژن که بخش مهمی از ساختار ناخن‌هاست، نقش دارد. مصرف میوه‌های حاوی ویتامین C مانند پرتقال و توت‌فرنگی و نیز مواد غذایی غنی از ویتامین E مانند بادام و دانه‌های روغنی می‌تواند به بهبود سلامت ناخن‌ها کمک کند.
- ویتامین‌های B (به‌ویژه بیوتین): ویتامین‌های گروه B و به خصوص بیوتین (ویتامین B7) به کاهش شکنندگی ناخن‌ها کمک می‌کنند و رشد ناخن‌ها را تسریع می‌بخشند. مواد غذایی مانند قارچ، زرده تخم‌مرغ و غلات کامل از منابع خوب ویتامین B هستند.
تهیه یک سالاد مقوی برای تقویت ناخن‌ها
می‌توانید با ترکیب قارچ، گوجه‌فرنگی، کلم بروکلی و اسفناج به همراه عدس پخته و چند قاشق روغن زیتون یا روغن کتان یک سالاد مفید برای تقویت ناخن‌ها تهیه کنید. اضافه‌کردن آجیل مانند گردو یا بادام نیز می‌تواند مواد مغذی بیشتری به این ترکیب اضافه کند. این سالاد را چند بار در هفته مصرف کنید تا از اثرات مفید آن بهره‌مند شوید.
مراجعه به پزشک در صورت لزوم
اگر با وجود رعایت تمامی این نکات، باز هم ناخن‌های شما شکننده هستند و بهبود پیدا نمی‌کنند، ممکن است مشکل زمینه‌ای وجود داشته باشد. در این صورت بهتر است به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید تا دلیل اصلی را پیدا کرده و درمان مناسب را تجویز کند.
