یکی از معضلات افراد در ارتباط با سلامت ناخن هایشان، اختلالات ناخن می باشد. اختلالات ناخن گاهی با یک خون مردگی بوده و گاهی هم منجر به عفونت های ناخن یا قارچ ناخن می شود. در این مطلب شما با ساختار کلی ناخن، بیماری ها، انواع عفونت و علائم آن و نحوه درمان آن آشنا می شوید.
ناخن چیست؟
ناخن صفحه ای حفاظتی از جنس کراتین است که انتهای انگشتان دست و پا را می پوشاند. علاوه بر نقش حفاظتی ناخن ها به عنوان یک تکیه گاه برای بافت انگشتان عمل می کنند و کمک می کنند به راحتی بتوان اجسام را جابجا کرد و یا بلند کرد. زیر چین خوردگی پوستی انتهای ناخن که کوتیکول نام دارد ماتریکس ناخن قرار دارد که وظیفه رشد ناخن را به عهده دارد. ناخن ها بیانگر سلامت بدن هستند و از روی ناخن می توان به خیلی بیماری های بدن پی برد.
اختلالات ناخن
بدن ما از میکرو ارگانیسم‌های مختلفی تشکیل شده است که بعضی از آنها برای ما مفید هستند. این میکرو ارگانیسم ها شامل باکتری ها و قارچ ها نیز می‌شوند. عفونت های قارچی توسط گیاهان میکروسکوپی ایجاد می‌شوند که روی پوست ما و بافت های مرده مو و ناخن هایمان زندگی می‌کنند. در زیر اطلاعاتی درمورد اختلالات، ناهنجاری ها و بیماری های ناخن آورده‌ایم.
علایم ظاهری قابل توجه در اختلالات ناخن
- شکل ناخن
- رنگ ناخن
- مقاومت ناخن
در برخی موارد تغییر رنگ به خاطر استفاده زیاد از لاک و یا رنگ گرفتن ناخن در معرض رنگ مو و یا سایر رنگ ها می باشد که اختلالات ناخن محسوب نمی شود. هرگونه تغییر در شکل و رنگ ناخن باید جدی گرفته شود و به پزشک مراجعه شود. ناخنکاران به علت تماس مستقیم با ناخن باید هرگونه تغییر در ناخن مشتری را شناسایی کنند و به مشتری توصیه کنند که سریعتر به پزشک مراجعه کنند.
بیماری های ناخن که در شکل ناخن مشخص است!
بیماری ضخیم شدن ناخن
ضخیم شدن ناخن بیشتر در ناخن های پا و در افراد مسن دیده می شود. برخی از عواملی که باعث بروز این مشکل می شود با تغییر شرایط و الگوی رفتاری قابل درمان است اما برای برخی از موارد باید به دکتر مراجعه کرد. عوامل موثر بر ضخیم شدن ناخن عبارتند از:
- صدمه به صدف ناخن
- عفونت قارچی
- گردش خون ضعیف
- راه رفتن غلط
- پوشیدن کفش نامناسب
- آرتروز انگشت پا
- پسوریازیس که یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن فرمان غلط به مغز صادر می کند و بدن شروع به تولید بیش از حد سلول کرده و ناخن ها ضخیم می شوند.
ناخن برآمده
یکی از اختلالات ناخن پهنا و یا برآمدگی ناخن می باشد که علل مختلفی دارد و باید به آن توجه کرد. عواملی که بر این اختلال تاثیرگذارند عبارتند از:
- افزایش سن
- بیماری هایی که تب به همراه دارند
- مانیکور غلط
- صدمه ماتریکس ناخن
- اگزما
- بیماریهایی که به عروق خارجی مربوط می شوند
- رماتیسم مفصلی
- التهاب پوست و مخاط
شکاف ناخن
شکستن صفحه ناخن و جدا شدن صفحه ناخن در حال رشد از تخت ناخن باعث ایجاد شکاف در ناخن و اختلالات ناخن می شود. دلایل ایجاد شکاف ناخن عبارتند از:
- قرار دادن ناخن بین دندان و ایجاد فشار به صدف ناخن
- رطوبت بیش از حد ناخن و استفاده زیاد از آب و مواد شوینده
- استفاده زیاد از استون و لاک پاک کن
بیماری عفونت باکتریایی ناخن
در صورت انجام مانیکور غیر اصولی، ساختمان ناخن در برابر باکتری ها بی دفاع شده و احتمال بروز بیماری عفونی در ناخن بالا می رود و موجب اختلالات ناخن می گردد. البته عوامل دیگری مانند ماندن دست یا پا در محیط مرطوب برای مدت طولانی و همینطور جویدن ناخن ها نیز در این بیماری موثرند. باکتری استافیولیک اوریوس، عامل شایع بروز این مشکل است و اگر به موقع درمان نشود تبدیل به عفونت حاد شده و درمان آن مشکل می شود.
عفونت قارچی ناخن
عفونت قارچی ناخن یکی از شایع ترین اختلالات ناخن و مشکلاتی است که ممکن است در افرادی که کاشت ناخن دارند ایجاد شود. قارچ ناخن به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. ناخنکاران باید عوامل این اختلال را شناخته و در صورت مشاهده از کاشت ناخن را ریمو کرده و از مشتری درخواست کنند که به پزشک مراجعه کند. پس از اتمام کار مشتری تمامی ابزار کار باید با دقت بالایی ضدعفونی شود تا از انتقال قارچ به ناخن سایر مشتری ها جلوگیری شود. علایم قارچ ناخن عبارتند از:
- تغییر رنگ ناخن (سبز، سفید یا قهوه ای)
- جدا شدن صدف ناخن از تخت ناخن ( پوست زیر ناخن)
- ترشحات سبز و یا سفید با بدی نامطبوع
- ضخیم شدن ناخن
- ایجاد پوسته و یا حالت خورد شدگی در صدف ناخن
- ایجاد فرو رفتگی و ناهمواری در صدف ناخن
لکه های سفید بر روی ناخن
گاهی بر روی ناخن لکه های سفید دیده می شود و به عنوان یکی از اختلالات ناخن شناخته می شود. این لکه ها می توانند علامت وجود بیماری یا کمبود مواد معدنی باشند و در برخی موارد نیز بر اثر ضربه خفیف به ریشه ناخن این لکه ها ایجاد شده و با بلند شدن ناخن بر روی صفحه ناخن قابل رویت می شوند. عواملی که ممکن است باعث بروز لکه های سفید بر روی ناخن شوند عبارتند از:
- ضربه به ریشه ناخن
- آلرژی به مواد شیمیای
- عوارض جانبی برخی داروها
- کمبود روی
- کمبود کلسیم
- کمبود منیزیم
- قارچ ناخن
- عفونت ناخن
- نارسایی کلیوی
- مشکلات قلبی
- ذات الریه
- اگزما
- مسمومیت با سرب
خطوط بیو در اختلالات ناخن
این خطوط مانند یک خط عمیق افقی بر روی صدف ناخن دیده می شود و با نظافت ناخن، کوتاه نگه داشتن ناخن و استفاده از مرطوب کننده ناخن و کوتیکول قابل درمان است. در مدت درمان ناخن از لاک و کاشت ناخن بر روی ناخن استفاده نکنید. عواملی که باعث بروز این بیماری می شوند عبارتند از:
- توقف موقتی رشد ناخن
- ابتلا به عفونت
- کمبود روی
- کمبود آهن
- دیابت
- سوء تغذیه
ناخن قاشقی
این مورد یکی از اختلالات ناخن می باشد که باعث می شود وسط ناخن حالت فرورفته داشته باشد و کناره های ناخن دارای برآمدگی باشند به طوری که یک قطره آب به راحتی در فرورفتگی وسط ناخن جمع می شود. این اختلال به دلیل فقر آهن در بدن رخ می دهد و برای بهبود ناخن ها باید به پزشک مراجعه کرده و پس از تایید علت بروز اختلال ناخن قاشقی با استفاده از دارو و تغذیه اقدام به درمان اختلال نمود.
خطوط تیره در اختلالات ناخن
خطوط تیره عمودی که به رنگ های قهوه ای، خاکستری و سیاه بر روی ناخن دیده می شوند در افرادی با پوست تیره معمولا طبیعی بوده و خطرناک نمی باشد. علت به وجود آمدن این خطوط تغییر رنگ دانه موجود در ماتریکس ناخن می باشد. در صورت ایجاد ناگهانی این خطوط بر روی ناخن بهتر است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کرد. ایجاد این خط ها می تواند نشان دهنده بیماری سرطان پوست باشد.
آسیب به ناخن (تروما)
ضربه به ناخن صرف نظر از اینکه شدید و یا جزیی باشد می تواند مشکلات زیادی را برای ناخن ایجاد کند و فرد دچار اختلالات ناخن شود. این مشکلات بر روی ظاهر ناخن تاثیر گذاشته به راحتی قابل رویت هستند. مشکلاتی که بر اثر آسیب به ناخن ایجاد می شوند عبارتند از:
- تغییر رنگ و کبودی در تخت ناخن
- جدا شدن صفحه ناخن
- توقف رشد ناخن
- ضخیم شدن و برآمده شدن ناخن
اگر ضربه به ماتریکس ناخن وارد شود باعث اختلال در رشد شده و ناخن تغییر شکل پیدا می کند.
عفونت ها در اختلالات ناخن
برخی از عفونت های ناخن که ممکن است توسط شما نادیده گرفته شود اما مهم است که به پزشک مراجعه نمایید، در زیر بیان می شود. اما این نکته بسیار مهمی است که دقت نمایید که متخصصین ناخن تنها در زمینه زیبایی ناخن تخصص دارند و اطلاعات کافی برای تشخیص یا درمان مشکلات و بیماری های ناخن را ندارند. برای تشخیص و درمان مشکلات ناخن های خود حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
پارونیشیا (Paronychia)
عفونت‌های مربوط به لایه‌های ناخن می توانند توسط باکتری، قارچ و برخی ویروس ها ایجاد شوند.
سودوموناس (Pseudomonas)
عفونت باکتریایی ممکن است بین صفحه طبیعی ناخن و بستر ناخن یا بین پوشش ناخن مصنوعی و صفحه ناخن طبیعی ایجاد شود.
عفونت قارچی یا مخمر
این عفونت موجب اونیکومایکوزیس می‌شود و می‌تواند از طریق پارگی در لبه پایه یا لبه های جانبی ناخن ایجاد شود.
عفونت قارچی ناخن (Tinea Unguis)
این عفونت با ضخیم شدن ناخن و بد شکل شدن آن و نهایتا افتادن ناخن همراه است.
اونیکاتروفی (Onychatrophia)
به عنوان یکی از اختلالات ناخن می باشد و در واقع همان تحلیل رفتن ناخن است.
اونیکوگریپوز (Onychogryposis)
ناخن های چنگالی شکل هستند که با ضخیم شدن صفحه ناخن شناخته می‌شوند و معمولاً درنتیجه تروما ایجاد می‌شوند.
اونیکورکسی (Onychorrhexis)
این بیماری شکنندگی ناخن است که معمولاً به صورت عمودی جدا شده، پوسته پوسته شده و خطوط طولی دارند.
Onychauxis
به ضخیم شدن بیش از حد ناخن گفته می‌شود و یکی از اختلالات ناخن بوده که می‌تواند درنتیجه یک اختلال داخلی ایجاد شود.حتماً به پزشک مراجعه شود.
لکه های سفید یا لوکونیشیا (Leuconychia)
این لکه ها با ایجاد خطوط یا لکه های سفید رنگ روی ناخن شناخته می‌شود.
خطوط بیو (Beau’s Lines)
این خطوط با ایجاد خطوط افقی از سلول های تیره و فرورفتگی های خطی روی ناخن شناخته می شود.
خطوط تیره ناخنی (Melanonychia)
خطوطی عمودی هستند که به رنگ های خاکستری، قهوه ای یا سیاه دیده می شوند.
پتریژیوم (Pterygium)
پیشرفتگی پوست به سمت صفحه ناخن است که درنتیجه تروما به ماتریکس ناخن بخاطر عمل جراحی یا بریدگی عمیق روی صفحه ناخن ایجاد می شود.
نکته: ناخنک یا پترژیوم چشم نیز وجود دارد. اگر دچار پتریژیوم هستید حتماً به پزشک مراجعه کنید. متخصصین ناخن قادر به درمان آن نیستند.
پسوریازیس (Psoriasis)
پسوریازیس یکی از اختلالت ناخن است که این روزها بسیار شایع می باشد. این مورد با موج‌دار شدن و ناهموار شدن ناخن همراه است که معمولاً با اگزما اشتباه گرفته می شود. پسوریازیس موجب خشک شدن، لایه‌لایه شدن و گاهی افتادن ناخن می شود.
ناخن‌های آسیب‌دیده توسط MMA
MMA (متیل متاکریلات) یک مونومر مایع است که بااینکه FDA آن را سمی و غیر قانونی اعلام کرده است، توسط برخی سالن های زیبایی برای آکریلیک کردن ناخن استفاده می شود. در این مورد،ناخن ها بسیار سخت شده و قابلیت انعطاف خود را از دست می دهند.
ناخن‌های شکننده (Brittle Nails)
با ایجاد جداشدگی طولی در لایه‌های ناخن شناخته می‌شود. در اکثر موارد، این مشکل نشان دهنده روند عادی بالا رفتن سن است.
خون مردگی (Hematoma)
خون مردگی نیز یکی از اختلالات ناخن بوده که در اثر وارد شدن ضربه به ناخن ایجاد می‌شود که موجب پارگی مویرگ های بستر ناخن می گردد. خون حاصل ما بین صفحه ناخن و بستر آن به دام افتاده، خون مردگی (هماتوم) تشکیل می شود.
سندرم پاتلا (Nail Patella Syndrome)
یک اختلال ژنتیکی بسیار نادر است که با بدشکل شدن ناخن و اسکلت بدن همراه است و در حدود ۲/۲ از هر ۱۰۰،۰۰۰ نفر اتفاق می افتد.
مشکلات و ناهنجاری هایی که در بالا به آنها اشاره شد تنها مشکلات موجود ناخن نیستند. ناخن مشکلات دیگری نیز دارد که مطمئناً توسط متخصص پوست و مو قابل تشخیص است. برخی از این اختلالات ناخن مسری هستند و برخی درنتیجه آسیب دیدگی و بیماری ایجاد می شوند. پزشکان ممکن است گاهی ناخن هایتان را به این علت معاینه کنند که بسیاری بیماری ها با ایجاد تغییر در ناخن ها همراه است. هرگوه تغییر در ناخن می تواند مایه نگرانی باشد که برای تشخیص و درمان آن نباید به متخصصین ناخن در سالن های زیبایی مراجعه کنید. بهترین فرد برای کمک به بهبود وضعیت ناخن های شما پزشک متخصص پوست و مو می باشد.
