کلاژن مایع : خواص و منابع

کلاژن پروتئینی است که به بافت هایی مانند پوست، مو، استخوان و غیره ساختار می دهد؛ خواص و خطرات کلاژن مایع خوراکی و منابع کلاژن ساز را بخوانید.

کلاژن، فراوان ترین پروتئین موجود در بدن است که مسئولیت های بسیار مهمی مانند ساختاردهی به بافت هایی مانند پوست، مو، استخوان، دندان ها و .. را بر عهده دارد.

کمک به انعقاد خون یکی دیگر از وظایف مهم کلاژن است.

در سال های اخیر کلاژن ها به صورت ویژه ای در مکمل های خوراکی، ترکیبات شامپوها و محصولات مراقبت پوستی مورد استفاده قرار گرفته اند.

کلاژن مایع، مکملی خوراکی است که از پروتئین های کلاژن معلق (سوسپانسیون) در یک مایع مانند آب خالص تشکیل شده است. بر اساس برخی تحقیقات انجام شده، مصرف مکمل های خوراکی کلاژن برای سلامت مو، پوست، ناخن ها و مفاصل مفید است.

با این حال تحقیقات زیادی روی کلاژن مایع انجام نشده است. بعلاوه مصرف کلاژن مایع خوراکی با ایجاد خطرات و عوارضی برای سلامتی همراه است.

این مقاله کلاژن مایع خوراکی، انواع کلاژن مایع موجود، خواص و خطرات مرتبط با استفاده از آنها و منابع غذایی کلاژن ساز را مورد بررسی قرار می دهد.

کلاژن مایع چیست؟

کلاژن پروتئینی است که در ساختاردهی به بافت هایی مانند پوست، استخوان ها، رباط ها، تاندون ها، اندام ها، دندان ها، عضلات و رگ های خونی موثر است. در واقع 33% از توده پروتئین کل بدن از کلاژن تشکیل شده است.

28 نوع کلاژن در بافت های بدن انسان شناسایی شده اند. فراوان ترین آنها با عنوان نوع 1 شناخته شده که بیش از 90% از کلاژن بدن را تشکیل می دهد.

پوست حاوی انواع کلاژن 1، 2 و 3 بوده که در قدرت بخشیدن به پوست و ایجاد قابلیت ارتجاعی موثر هستند.

برخی افراد از مکمل های خوراکی کلاژن استفاده می کنند. برای نمونه، نوشیدن کلاژن های مایع خوراکی یکی از راه های بهره مندی از فواید مکمل های آن است.

این محصولات حاوی پروتئین های کلاژن هیدرولیز شده (تقسیم شده به واحدهای کوچکتر) هستند.

بدن راحت تر می تواند این پپتیدها یا واحدهای کوچک تر را جذب کند.

بخش مایع بسیاری از مکمل های کلاژن مایع خوراکی، آب خالص است اما بعضی از آنها شامل آب میوه یا مایعات دیگر نیز هستند.

کلاژن های مایع معمولا به صورت نوشیدنی هایی از پیش ساخته شده و در فرم هایی مانند تک دوز، ویال یا اسموتی به فروش می رسند.

انواع کلاژن مایع

کلاژن موجود در محصولات کلاژن مایع از منابع مختلفی تامین می شوند. بنابراین خواندن برچسب محصولات و اطلاع از نوع کلاژن بکار رفته مفید خواهد بود.

از آنجایی که بدن به خوبی کلاژن های موجود در بافت های گوشت گوساله را جذب می کند، متداول ترین نوع کلاژن بکار رفته در مکمل ها هستند. همچنین جذب کلاژن با منشا خوک به دلیل شباهت بسیار با انسان راحت است.

سایر محصولات حاوی کلاژن عبارتند از:

پوست مرغ، اردک یا خرگوش
ماهی یا بی مهره های دریایی از جمله عروس دریایی یا اسفنج دریایی
گوسفند

بر اساس یک بررسی در سال 2020، منابع دریایی کلاژن به دلیل ایجاد التهاب کمتر و محتوای کمتر آلاینده ها، از محبوب ترین انواع کلاژن ها هستند.

خواص مصرف کلاژن مایع

همانطور که پیشتر توضیح داده شد در خصوص کلاژن های مایع تحقیقات زیادی انجام نشده است، اما بر اساس یک بررسی در سال 2020، کلاژن مایع خواص زیر را به همراه دارد:

کمک به جوانسازی سلول های پوستی
کندتر کردن روند ایجاد چین و چروک
کاهش رنگدانه ها یا تیرگی پوست
بهبود توانایی پوست در جذب و حفظ رطوبت پوست
بهبود استحکام و حالت ارتجاعی پوست
بهبود بافت پوست
بهبود تراکم و ضخامت پوست
بهبود سلامت مفاصل و استخوان ها
کاهش سلولیت و موج دار شدن پوست
تقویت و بهبود رشد ناخن
بهبود زمان ترمیم زخم

در یک آزمایش در سال 2018، شرکت کنندگان به مدت 90 روز، به صورت روزانه مکمل کلاژن ساز مایع خوراکی ماهی هیدرولیز شده نوشیدند. در پایان این آزمایش، بهبود ساختار پوست، خاصیت ارتجاعی آن و آبرسانی در شرکت کنندگان مشاهده شد.

آنها همچنین 43% کاهش درد مفصل و 39% بهبود تحرک مفصل را تجربه کردند.

با این حال از آنجایی که این مکمل حاوی مواد دیگری مانند اسیدهای آمینه، ویتامین ها و مواد معدنی بود نمی توان این خواص را به کلاژن نسبت داد.

همچنین 25 زن در یک مطالعه در سال 2017، روزانه یک مرتبه و برای 24 هفته 2.5 گرم پپتید فعال کلاژن مصرف کردند. پس از این مدت خواص زیر مشاهده شد:

بهبود شکنندگی ناخن تا 4 هفته پس از شروع درمان
42% کاهش تجربه شکستن ناخن
12% افزایش رشد ناخن
بهبود ظاهر ناخن تا 4 هفته پس از شروع درمان

همچنین محققان در یک مطالعه در سال 2020 دریافتند که مصرف 2.5 گرم پپتید کلاژن فعال به صورت روزانه و برای 16 هفته به رشد 31% رشد سلول های مو و افزایش ضخامت مو کمک می کند.

با این حال پپتیدهای مصرفی بسیار خاص بوده و محصولات قابل دسترس برای همه افراد نیستند.

به طور کلی تحقیقات اولیه در مورد خواص مصرف مکمل های خوراکی کلاژن ساز برای پوست، مو و ناخن امیدوارکننده هستند. با این حال برای تائید اثربخشی و خواص محصولات کلاژن مایع به تحقیقات بیشتری نیاز است.

عوارض جانبی

مکمل های کلاژن برای بسیاری از افراد به خوبی قابل تحمل است. با این حال همیشه قبل از مصرف یک مکمل جدید، در خصوص ایمنی آن با پزشک مشورت کنید.

مصرف آن باید طبق دستورالعمل پزشک یا اطلاعات ارائه شده بر روی بسته مکمل باشد.

برخی افراد پس از مصرف مکمل های کلاژن دچار واکنش های آلرژیک می شوند. برای نمونه، افرادی دارای حساسیت به صدف، با مصرف کلاژن دریایی دچار واکنش آلرژیک شدید یا آنافیلاکسی می شوند.

بنابراین پس از مصرف مکمل های کلاژن در صورت تجربه علائمی مانند تورم صورت، دهان یا گلو فورا با اورژانس تماس گرفته یا به بخش اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید.

همچنین درصورت تجربه علائم جدید نیز مصرف آن را متوقف کرده و با پزشک تماس بگیرید.

خطرات

علاوه بر واکنش های آلرژیک، مصرف کلاژن مایع با ایجاد خطرات دیگری همراه است.

سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)، مکمل های غذایی را به عنوان محصولات غذایی شناخته و آنها مشابه داروها تنظیم نمی کند. این یعنی تولیدکنندگان مکمل ها اجباری در خصوص اثبات ایمنی یا اثربخشی مکمل های کلاژن ندارند.

در بهترین حالت ممکن است محصول کارایی و اثربخشی نداشته باشد. با این حال در برخی موارد مکمل های کلاژن از منابع غیر ایمن و آلوده به مواد سمی از جمله کادمیم یا جیوه تهیه می شوند.

در برخی موارد نیز تولیدکنندگان برای افزایش اثربخشی از داروهای تجویزی در ترکیب مکمل ها استفاده می کنند. این مساله می تواند بسیار خطرناک باشد.

بعضی از مکمل ها نیز اطلاعات شفافی از فهرست مواد تشکیل دهنده خود ارائه نداده و این امر باعث می شود تا افرادی که به دلایل اخلاقی، مذهبی یا غذایی مایل به مصرف بعضی از محصولات حیوانی نیستند، به طور ناخواسته از آنها استفاده کنند.

همچنین، برخی مکمل های کلاژن مایع حاوی ویتامین ها، مواد معدنی یا گیاهی هستند. مصرف این موارد به میزان متوسط خطری نداشته اما ممکن است آنها با بعضی از داروهای مصرفی یا بیماری های زمینه ای تداخل داشته باشد.

به علاوه مصرف دوزهای بالای بعضی از آنها از جمله آهن با ایجاد مسمومیت همراه است.

برای اطمینان از خالص و ایمن بودن منابع مورد استفاده، از مکمل های کلاژن آزمایش شده استفاده کنید.

همچنین در این خصوص می توان با مشورت پزشک از مناسب بودن ترکیبات مکمل ها مطمئن شد.